بررسی اثار زیست محیطی نظام های تولید گندم آبی (مطالعه موردی: شهرستان شاهرود)

این مطالعه به منظور بررسی اثر سه نظام تولید گندم آبی (روش رایج، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی) بر میزان مصرف انرژی و پتانسیل گرمایش جهانی مزارع گندم آبی در شهرستان شاهرود انجام شد. اطلاعات لازم در مورد سه روش کاشت رایج، روش کم خاک ورزی و بی خاک ورزی ازطریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسش نامه تهیه شد. پس از جمع آوری اطلاعات، پارامترهای مربوط به انرژی و پتانسیل گرمایش جهانی ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای بر مبنای معادل دی اکسید کربن محاسبه گردید. در سه نظام تولیدی انرژی مصرفی ناشی از کاربرد نهادها بین ۴۰۴۴۸-۴۷۸۸۶ مگاژول بر هکتار متغیر بود. بیشترین و کمترین انرژی ورودی به ترتیب مربوط به روش رایج و بی خاک ورزی بود. کود نیتروژن بیشترین سهم انرژی ورودی را در هر سه روش رایج ۳۵% ، کم خاک ورزی ۳۸%، و بی خاک ورزی ۴۱% به خود اختصاص داد. در مقایسه با سایر نهاده ها، کود نیتروژن بیشترین سهم انرژی ورودی را در هر سه روش رایج ۳۵%، کم خاک ورزی ۳۸% و بی خاک ورزی ۴۱% به خود اختصاص داد. بعد از کود نیتروژن ، انرژی سوخت آب آبیاری و انرژی الکتریکی بالاترین مقدار را به خود اختصاص دادند. از نظر انرژی سوخت، روش رایج با ۱۶ درصد ازکل در رتبه اول و بی خاک ورزی ۶۶ درصد در رتبه آخر قرار گرفت. بیشترین و کمترین مقدار انتشار گازهاری گلخانه ای و ظرفیت گرمایشی جهانی به ترتیب مربوط به کاشت رایج ۱۳۷۴۱ کیلوگرم معادل دی اکسید کربن در هکتار و بی خاک ورزی ۵۶۴۴ کیلوگرم معادل دی اکسید کربن در هکتار بود. بنابراین با استفاده از روش های خاک ورزی حفاظتی (کم خاک ورزی و بی خاک ورزی) ومدیریت صحیح کاربرد نهاده ها بدون کاهش معنی دار در عملکرد گندم می توان مصرف سوخت، انرژی و تولید گازهای گلخانه ای را کاهش و بهره وری انرژی راافزایش داد.

کلیدواژه ها:

انتشار گازهای گلخانه ای ، تغییر اقلیم ، خاک ورزی حفاظتی ، دی اکسید کربن