میزان معافیت و شیوع عفونت های منتقله از راه خون در اهداکنندگان خون تهران سال ۱۳۸۲

چکید ه   سابقه و هدف   سازمان های انتقال خون باهدف تامین سلامت خون، از بین داوطلبین اهدای خون دست به انتخاب می زنند و داوطلبین پذیرفته شده را نیز تحت بررسی های غربالگری از نظر بیمار ی های منتقله از راه خون قرار می دهند. این مطالعه با دو هدف بررسی الگوی معافیت از اهدای خون و شیوع بیماری های منتقله از راه خون و همچنین متغیرهای مرتبط با آن در مراکز انتقال خون تهران در ۸ ماه از سال ۱۳۸۲ انجام گرفت.   مواد وروش ها   مطالعه به صورت مشاهده ای و مقطعی انجام گرفت. در این مطالعه، تعداد ۳۴۸۲۳ نفر از داوطلبین اهدای خون به صورت تصادفی ساده از بین کل مراجعین به مراکز انتقال خون استان تهران در فاصله زمانی ۱ /۳ /۱۳۸۲ لغایت ۳۰/۱۰/۸۲ انتخاب شدند. در ۲۶۶۴۵ داوطلب پذیرفته شده، شیوع HBV ، HCV و HIV مورد بررسی قرار گرفت. ارتباط معافیت از اهدای خون با شیوع بیماری های منتقله از راه خون، متغیرهای دموگرافیک (سن، جنس، شغل، سطح تحصیلات) و عوامل مرتبط با اهدای خون (اهدای مستمر) تعیین گردید.   یافته ها   از کل داوطلبین اهدای خون، تعداد ۷۸۴۹ نفر (۵/۲۲%) معاف گردیدند. احتمال خطر انتقال بیماری های منتقله از راه خون در ۳۶/۴۳%، بیماری/مواجهه در ۰۲/۳۴% و مصرف داروها در ۹۱/۱۳% علت معافیت از اهدای خون بود. ۴۲/۱۵% افراد نیز به علل دیگر از اهدای خون معاف شدند. سن کمتر از ۴۰ سال، جنس زن، مجرد بودن، سطح تحصیلات زیر دیپلم، اهدای غیر مستمر خون، عدم علاقه به اهدای مستمر خون، انگیزه غیر از کمک به هم نوع و برخی مشاغل (تاجر، هنرمند، سرباز و دانش آموز) با معافیت از اهدای خون همراه بود (۰= p ). میزان شیوع آلودگی های هپاتیت B ، C و HIV در دوره زمانی مطالعه به ترتیب ۶/۰%، ۲/۰% و ۰۰۳/۰% به دست آمد. سن بالاتر از ۴۰ سال (۰= p )، میزان شیوع آلودگی های هپاتیت B ، C و HIV در دوره زمانی مطالعه به ترتیب ۶/۰%، ۲/۰% و ۰۰۳/۰% به دست آمد. سن بالاتر از ۴۰ سال (۰= p )، تحصیلات کمتر از دیپلم (۰۰۲/۰= p )، تاهل (۰۰۱/۰= p ) و اهدای غیر مستمر خون (۰۰۰/۰= p ) با شیوع بیشتر هپاتیت B همراه بود، حال آن که شیوع هپاتیت B در دو جنس یکسان بود. شیوع هپاتیت C و HIV با هیچ یک از عوامل ذکر شده فوق ارتباط معنی داری نداشت (۰۵/۰ p> ).   نتیجه گیری   با توجه به این مطالعه، در تهران، جذب داوطلبین اهدای خون مرد، متاهل، افراد دارای سطح تحصیلات بالاتر، اهداکنندگان مستمر و برخی مشاغل به افزایش تولیدات سازمان منجر خواهد شد. همچنین افزایش جذب زنان، افراد دارای سن کمتر از ۴۰ سال، افراد دارای تحصیلات بیشتر و اهداکنندگان مستمر به افزایش سلامتی و ایمنی محصولات تولید شده سازمان انتقال خون منجر خواهد شد. انجام مطالعه های مشابه در سازمان های انتقال خون در تمامی استان های کشور توصیه می شود.   کلمات کلیدی: اهدای خون، معافیت، HBV ، HCV و HIV

کلیدواژه ها:

Blood donation ، Donor deferral ، Cause of deferral ، HBV ، HCV ، HIV ، اهدای خون ، معافیت ، HBV ، HCV ، HIV