اثربخشی برنامه مسولیت پذیری به شیوه گلاسر بر پذیرش اجتماعی دانش آموزان پایه ششم

آموزش و پرورش هر کشور، اصلی ترین سازمان مسئول حفظ و تحکیم ارزش ها، تعلیم و تربیت نسل آینده جامعه و در نهایت تعالی انسان هاست . این حرکت از دوره دبستان آغاز می شود و در واقع ، اساس و پایه انسان سازی در این دوره آماده می شود (۴). امروزه ضرورت و نقش آموزش و پرورش ابتدایی را فقط در توسعه ی مهارت ها و قابلیت های شناختی به طور اعم و آموزش و آماده کردن کودکان برای ورود به مدارج عالی خلاصه نمی کنند، بلکه آن را به طور اخص عامل و اساس هرگونه تحول آغازین در عرصه رشد و توسعه ی فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی می دانند (۱). مدرسه نهادی است که رشد اجتماعی و مسئولیت پذیری در آن پرورش می یابد. شرکت در فعالیت های درسی توسط دانش آموزان امری است که وظیفه رسمی آنان محسوب می شود. هر چه قدر دانش آموزان بیشتر داوطلب شرکت در فعالیت های فوق برنامه باشند بیانگر رشد اجتماعی آنهااست (۵). یکی از جنبه های مهم تعامل دانش آموزان که بیانگر رشد اجتماعی و مسئولیت پذیری است بازی آنان می باشد. بازی وسیله ای برای افزایش فعالیت های مربوط به مهارت های اجتماعی به شمار می رود. بازی می تواند وسیله ای برای آموزش مهارت هایی چون رعایت نوبت ، شراکت در ابزار برنده یا بازنده خوب شدن، کار گروهی ، تعاون، توجه به جزئیات، پیروی از مقررات، خویشتن داری و انواع مهارت های حل مساله باشد. در کلاس درس امور مختلفی وجود دارد که معلم و دانش آموز باید به کمک همدیگر در مورد آن ها تصمیم گیری کنند. هر چه قدر دانش آموزان از رشد اجتماعی کمتری برخوردار باشند، نقش معلم در تصمیم گیری پر رنگ ترشده و تصمیم گیری انفرادی بر کلاس درس حاکم می شود. تصمیم گیری در مورد چگونگی تدریس ، محتوا، نوع و نحوه امتحان، نحوه مدیریت کلاس و... باید مشارکتی انجام شود که رشد اجتماعی دانش آموزان تضمین کننده آن می باشد(۳). نظام آموزشی باید در کنار آموزش های رسمی و کلاسیک و برنامه ریزی شده، در بعد مهارت های اجتماعی فراگیران و چگونگی مشارکت دانش آموزان در امر آموزش به صورت عملی برنامه ریزی نماید، چرا که دانش آموزان و جوانان در صورتی افراد مفید و کار آمدی خواهند بود که قادر باشند مسائل و مشکلات زندگی اجتماعی را از طریق ایفای نقش درست حل کنند که این مهم میسر نمی شود مگر آنکه در دوران طلایی و مهم تحصیل به بلوغ فکری رسیده باشند و برای زندگی پر فراز و نشیب در جامعه خویش به آمادگی بالایی دست یافته باشند(۶). مسئولیت حالتی که طی آن شخص نقش و اثر خود را در عوارض و نتایج یک اقدام، فعالیت یا رفتار می پذیرد. شرایط فرد بزرگسالی که قادر است مقررات ، آداب ، رسوم، و معیارهای اخلاقی ، اجتماعی ، شغلی و . . . را رعایت کند و در صورت عدم رعایت ، عوارض و نتایج نامطلوب آن را نیز پذیرا می باشد.