بررسی رویکرد بهبود کیفیت فرآیند یاددهی- یادگیری در طراحی الگوی مدرسه پژوهش محور

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی رویکرد بهبود کیفیت فرآیند یاددهی- یادگیری در طراحی الگوی مدرسه پژوهش محور بوده است. روش: روش تحقیق آمیخته بود. جامعه آماری در بخش کیفی خبرگان، صاحب نظران، متخصصان و افراد کلیدی آموزش و پرورش و آموزش عالی، در بخش اعتباریابی، گروهی از خبرگان و متخصصان آموزش و پرورش مازندران و در بخش کمی معلمان دوره های ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم استان مازندران در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ به تعداد ۳۹۰۴۱ نفر بودند. در بخش­های کیفی با روش نمونه­ گیری گلوله برفی تعداد ۲۲ خبره، اعتباریابی با روش هدفمند ۲۰ خبره و کمی با روش خوشه­ ای نسبی ۳۸۰ نفر انتخاب شدند. داده ­ها در بخش های کیفی از طریق روش داده بنیاد با مصاحبه، اعتباریابی از طریق اجرای تکنیک دلفی با چک لیست نظرسنجی و داده ها در بخش کمی از طریق مدل سازی معادلات ساختاری با پرسش نامه ۱۱۸ گویه ­ای، استخراج و تجزیه و تحلیل شد. برای تعیین روایی و پایایی در مرحله کیفی از روش­های مقبولیت و قابلیت تایید، در مرحله اعتباریابی از بازنگری و بازبینی خبرگان و در مرحله کمی، روایی پرسش نامه­ ها به سه روش صوری، محتوایی و سازه تایید شد. پایایی هم به سه روش تعیین ضریب بارهای عاملی گویه ­ها، آلفای کرونباخ مولفه ­ها (بین ۷۳۸/۰ تا ۸۶/۰) و پایایی ترکیبی (بین ۸۴۳/۰ تا ۹/۰) برآورد و تایید شد. یافته ها: طبق نتایج بخش کیفی مدل پارادایمی دارای ۱۱ بعد و ۲۴ مولفه به شرح؛ شرایط علی (تفکر آینده نگرانه به پژوهش، نگرش توسعه پژوهش-آموزش، ضرورت پژوهش محوری در آموزش و ضعف سیستم آموزش محور)، شرایط زمینه ­ای (سیاست های بالادستی، برنامه­ های درسی، محتواهای آموزشی، امکانات و زیرساخت ها و انگیزش دانش آموزان)، شرایط مداخله ­ای (رهبری مدیران نظام آموزشی، حمایت های مادی و غیرمادی، ارزش­های دینی- ملی، ارزشیابی پژوهش محور، پرورش روحیه انتقادی و حل مساله)، راهبرد (خلاقیت و خردمحور شدن آموزش، توانمندسازی منابع انسانی، مشوق­های انگیزشی، کارگاه­ها و جشنواره­ های علمی پژوهشی، ایجاد محیط پژوهش محور و اشاعه فرهنگ پژوهش محور) و پیامد (پیامدهای تحصیلی، پیامدهای فردی، پیامدهای نظام آموزشی و پیامدهای اجتماعی) می باشد. نتایج بخش اعتباریابی، حاکی از تایید مولفه­ های شناسایی شده در بخش کیفی بوده و نتایج بخش کمی نشان داد که تمامی ابعاد و مولفه ­های مدل پژوهش، مورد تایید واقع شدند. نتیجه گیری: جهت تعالی مدرسه پژوهش محور توجه به بهبود هسته فنی مدرسه یعنی فرآیند یاددهی- یادگیری ضروری است.

کلیدواژه ها:

بهبود کیفیت ، فرآیند یاددهی- یادگیری ، مدرسه پژوهش محور