شیوع علائم و نشانه های وسواسی – جبری و برخی عوامل جمعیت شناسی مرتبط با آن در دانش آموزان دوره راهنمایی شهر تهران سال ۱۳۸۴

هدف: نظر به اهمیت بهداشت روان و مدارس بعنوان جایگاهی مناسب برای اشاعه و ارتقاء آن، و از آنجائیکه اولین گام در این راه بررسی وضعیت موجود است، لذا هدف این مطالعه بررسی شیوع یکی از مولفه های مهم بهداشت روان در سنین نوجوانی تحت عنوان اختلال وسواسی – جبری و تعدادی از عوامل مرتبط با آن از جمله سن، جنس، سطح تحصیلات پدر و مادر، تعداد خواهر و برادر و ترتیب تولد نوجوان در خانواده و همراهی این اختلال با دیگر اختلالات شایع روانی می باشد. روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، ۶۷۲ دانش آموز دوره راهنمایی، ۳۶۹ دختر و ۳۰۳ پسر، محصل در مدارس شهر تهران بررسی شدند. روش نمونه گیری بصورت چند مرحله ای و خوشه ای با انتخاب چهار منطقه از مناطق شمال، غرب، شرق و جنوب آموزش و پرورش شهر تهران و سپس در هر منطقه دو مدرسه راهنمایی (یکی پسرانه و یکی دخترانه) و در هر مدرسه حداقل دو مقطع مختلف تحصیلی صورت گرفت. داده ها توسط پاسخ به پرسشنامه SCL-۹۰R توسط کلیه دانش آموزان حاضر در کلاسهای انتخاب شده، جمع آوری شد. یافته ها: با احتساب میانگین نمرات کسب شده از سئوالات کلیدی مربوط به علائم وسواسی - جبری در هر فرد، درصد افرادی که نمره ۲ و بالاتر کسب کرده اند با حدود اطمینان ۹۵% (%۱۳/۲, %۸/۳) بدست آمد که در دختران %۱۲/۳ و در پسران %۸/۷ است که البته این اختلاف از نظر آماری معنی دار نیست (P=۰/۱۶). از بین عوامل مرتبط نیز سن و منطقه جغرافیایی مدرسه با شیوع علائم ارتباط معنی دار آماری دارند به گونه ای که با افزایش سن، شیوع این اختلال افزایش می یابد. از بین مناطق جغرافیایی نیز منطقه شرق و جنوب آموزش و پرورش درصد بیشتری از علائم این اختلال را به خود اختصاص می دهند. از بین نشانه های همراه نیز، شایعترین، علائم اضطرابی است. سطح معنی داری در همه آزمونهای آماری P<۰/۰۵ در نظر گرفته شده است. نتیجه گیری: با نظر به شیوع بالای این علائم در بررسی انجام شده، توجه به امر بهداشت روان در مدارس بخصوص در زمینه علائم وسواسی – جبری، بیش از پیش روشن می شود. لذا آموزش دانش آموزان و معلمان آنها و مسئولین مربوطه در آموزش و پرورش و نیز ارزیابی بالینی جهت تشخیص قطعی و در صورت لزوم اقدامات درمانی پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

Obsessive ، Compulsive signs ، Adolescent ، Prevalence ، Mental health ، علائم وسواسی-جبری ، نوجوان ، شیوع ، بهداشت روان