آلودگی، منشا و ارزیابی ریسک سلامت عناصر بالقوه سمناک در خاک پارک شهر و پارک لاله، شهر تهران

کیفیت خاک پارک های شهری اهمیت زیادی دارد، زیرا کودکان در حال بازی در پارک آلودگی را به راحتی دریافت می کنند. این پژوهش به منظور بررسی غلظت، منابع، آلودگی و ریسک سلامت عناصر بالقوه سمناک در خاک دو پارک شهری در تهران انجام شده است. برای این منظور نمونه های خاک (۲۶n= ) از پارک های لاله و شهر، نمونه برداری شدند و برای تعیین غلظت کل عناصر بالقوه سمناک (آرسنیک، کادمیم، کبالت، کروم، مس، وانادیم، سرب، نیکل و روی) با استفاده از دستگاه ICP-MS & OES تجزیه شدند. درجه آلودگی و منشا عناصر بالقوه سمناک باتوجه به غلظت زمینه با ضریب غنی شدگی، شاخص زمین انباشت، شاخص آلودگی و شاخص آلودگی یک پارچه محاسبه شد. با استفاده از تحلیل مولفه های اصلی نیز ارتباط و منشا مشخص شد. نتایج حاصل از EF و Igeo نشان داد که حدود ۵۰ درصد از نمونه ها نسبت به عناصر کادمیم، کروم، مس، سرب و روی غنی شده اند، که نشان می دهد آلودگی فلزات سنگین در خاک دو پارک شهر و لاله منشا انسان زاد دارند. بر اساس مقادیر PI، کادمیم، کروم، مس، سرب و روی در خاک دو پارک در گروه نسبتا آلوده قرار دارند. IPI به ترتیب در پارک شهر و لاله کاهش یافته است. شاخص های ژئوشیمیایی و تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی تایید کرند که منشا آلودگی خاک در این دو پارک ترافیک، کود، زباله، خوردگی سطوح فلزی خودروها، مواد افزودنی به سوخت خودروها و خوردگی مصالح ساختمانی است. ارزیابی ریسک سلامت نشان داد که آلودگی عناصر بالقوه سمناک در خاک پارک شهر و لاله زیر آستانه قابل قبول برای خطرات سرطان زا و غیر سرطان زا است. بااین حال، ریسک سرطان زایی کروم از طریق بلع بیش تر از ۶-۱۰×۱ در هر دو پارک است. این نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض خاک آلوده به کروم ممکن است اثرات سوء بر سلامت به خصوص برای کودکان داشته باشد. ضریب خطر (HQ) و شاخص خطر (HI) برای فلزات از طریق بلع، تنفس و پوست کم تر از یک است که نشان می دهد در شرایط کنونی خطر سلامت وجود ندارد.

کلیدواژه ها:

Soil contamination ، Park ، PCA ، Health risk assessment ، Tehran ، آلودگی خاک ، پارک ، تحلیل مولفه های اصلی ، ارزیابی ریسک سلامت ، تهران