بررسی نقش عوامل توپوگرافی در آغاز فرسایش آبکندی (مطالعه موردی: دره شهر در استان ایلام)

این تحقیق با توجه به وسعت و اهمیت فرسایش آبکندی در شهرستان دره شهر واقع در استان ایلام انجام شده است. هدف این مطالعه بررسی عوامل توپوگرافی بر آغاز فرسایش آبکندی و همچنین فرآیند های غالب در تشکیل و توسعه بالاکندها در منطقه می باشد. بدین منظور ۱۸ آبکند بر اساس تفاوت مرفولوژی ها انتخاب گردید و با برداشت خصوصیات توپوگرافی و نمونه های خاکی به مطالعه و بررسی عوامل فوق پرداخته شد. نتایج بررسی خصوصیات توپوگرافی آبکندها نشان داد که رابطه ای بین شیب و مساحت در آبکندهای خطی موجود در مراتع منفی بوده و آستانه بحرانی تشکیل بالاکند در شیب ۱۲ درصد، ۶ هکتار بوده و دلالت بر نقش بیش تر روان آب سطحی در تشکیل و توسعه آبکندها داشته است. در حالی که رابطه معنی داری بین شیب و مساحت در آبکندهای پنجه ای و جبهه ای به دست نیامد که نشان دهنده نقش فرآیندی غیر از روان آب سطحی در تشکیل و گسترش آبکندها بوده است. نتایج به دست آمده از بررسی نقش سازند بر فرآیند توسعه دهنده آبکند نیز نشان داد روان آب زیرسطحی در سازندهای کواترنر و گچساران عامل مهم تری در تشکیل و توسعه بالاکند بود. اما در سازند پابده بیش تر روان آب هورتونی باعث توسعه آبکند گردید. عوامل خاکی موثر بر آستانه توپوگرافی آبکندها نیز سدیم، سیلت و ماسه بود که با سطح تامین کننده روان آب دارای ارتباط معکوس بود.

کلیدواژه ها:

Gully Erosion ، Gully Topography ، Slope–Area Relationship and Soil Erosion ، : آستانه توپوگرافی ، رابطه شیب-مساحت ، فرسایش آبکندی و فرسایش خاک