تحلیل آلودگی رسوبات به عناصر سنگین در حوضه زشک- ابرده، استان خراسان رضوی

آلودگی محیط­زیست به فلزات سنگین یکی از مسائل و تهدیدات انسانی و محیطی اجتناب ناپذیری است که جوامع بشری با آن روبرو است. پژوهش حاضر به ارزیابی میزان آلودگی رسوب ­های حوزه آبریز زشک- ابرده به ۱۱ عنصر سنگین (آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم، مس، آهن، مولبیدن، نیکل، سرب، وانادیوم و آلومینیوم) پرداخته است. برای سنجش آلودگی از عامل هایی نظیر غنی­شدگی، ضریب آلودگی، درجه آلودگی اصلاح شده، ضریب بار آلودگی، زمین انباشتگی و ریسک بوم شناختی استفاده شد. نتایج حاصل از محاسبه عامل غنی­ شدگی و ضریب آلودگی حاکی از آن است که عناصر موردبررسی، بدون غنی شدگی و یا غنی شدگی اندکی در منطقه دارند. با توجه به عامل آلودگی اصلاح شده نیز می ­توان گفت همه مقادیر زیر ۱/۵ بوده و در رده بدون آلودگی تا آلودگی کم قرار می گیرند. ضریب بار آلودگی نیز نشان از این دارد که  نمونه ­ها در حوضه موردمطالعه آلودگی خاصی را نشان نمی­ دهند. نتایج عامل زمین انباشتگی بیان گر این است که تمامی عناصر موردمطالعه در منطقه مطالعاتی دارای مقادیر کم تر از صفر است که در طبقه بدون آلودگی قرار می گیرند. با توجه به ضریب پتانسیل ریسک بوم­شناسی حوضه دارای پتانسیل ریسک کم است. مقدار عامل ریسک بوم شناسی ۸۷/۱۳ به دست آمد که بر این اساس می­ توان گفت که وضعیت ریسک اکولوژیک رسوبات منطقه موردمطالعه به عناصر سنگین کم می ­باشد. با توجه به این که منطقه مطالعاتی از مناطق هدف گردشگری است و فعالیت­ های انسانی می ­تواند باعث افزایش غلظت عناصر در رسوبات شود، باید برای کنترل آلودگی، برنامه­ ریزی­ های حفاظتی و مدیریتی صورت پذیرد.

کلیدواژه ها:

آلودگی ، فلزات سنگین ، زشک- ابرده ، غنی شدگی ، ریسک بوم شناختی