ارزیابی روند تغییرات زمانی-مکانی متغییرهای اقلیمی استان خراسان جنوبی با استفاده از GIS و تکنیک های آماری

تغییر متغیرهای اقلیمی و بی نظمی زمانی-مکانی آن بهره­ وری کشاورزی، امنیت غذایی، کیفیت و کمیت منابع آب سطحی و زیرزمینی، بهداشت و معیشت افراد را تحت تاثیر قرار می­دهد. این موضوع در استان خراسان جنوبی به دلیل وابستگی بیش­تر به اقلیم، اهمیت بیش تری دارد. در این تحقیق روند تغییرات زمانی-مکانی پارامترهای اقلیمی بارش، دما (حداقل، حداکثر و اختلاف دما)، تعداد روز بارانی و یخبندان، تبخیر، ساعات آفتابی، رطوبت نسبی، حداکثر بارش ۲۴ ساعته و مقدار بارش در هر روز بارانی به صورت ماهانه فصلی و سالانه (مجموعا ۲۰۲۷ سری زمانی در ۳۱ ایستگاه) در دوره ­های ۱۳۹۷-۱۳۶۸ و ۱۳۹۷-۱۳۵۴ با استفاده از تکنیک ­های آماری شاخص استاندارد و من-کندال و شیب تغییرات با تخمین­گر سن و رگرسیون خطی بررسی و نقشه تغییرات مکانی پارامترهای مورد بررسی با نرم­افزارهای  ArcGIS۱۰.۴و GS+تولید گردید. نتایج نشان داد درصد تغییرات دمای حداقل، بارندگی، تعداد روز یخبندان و متوسط بارندگی در روز بارانی از سایر پارامترها بیش تر است، شیب تغییرات و سطح معنی داری بسته به نوع پارامتر، موقعیت ایستگاه و طول دوره آماری بسیار متغیر است. تغییرات زمانی-مکانی در مقیاس های کوچک زمانی نامنظم و پیچیده بوده و روند کلی تغییرات پارامترهای مورد بررسی، معنی­دار و در جهت خشکسالی، تابستان­ های گرم­تر و زمستان­ های سردتر است.

کلیدواژه ها:

تغییرات زمانی- مکانی ، شاخص استاندارد ، من-کندال ، سن ، خراسان جنوبی