کاربرد مدلسازی خود بازگشتی – میانگین متحرک در زلزله خیزی حوالی سد سفید رود‘ شمال ایران

انرژی آزاد شده از زلزله های به شعاع چهل کیلومتر اطراف سد سفید رود از آوریل۱۹۶۷ تا آخر فوریه ۱۹۶۹ محاسبه و به صورت یک سری زمانی به مدت بیست و سه ماه جهت مدلسازی بکار رفته است. زلزله های رخ داده در این مدت‘ از نظر بزرگی کمتر از چهار بوده و لذا مدت سری زمانی از لحاظ دوره بازگشت زلزله ها مناسب است . انرژی آزاد شده ماهانه از روی میانگین گیری انرژی کل آزاد شده در ماه بدست آمده و مدل مورد استفاده ‘ مدل آماری خود بازگشتی – میانگین متحرک می باشد. پا رامترهای مدل از روی روابط ریاضی تعیین و بوسیله آزمون هم بستگی باقیمانده ‘ آزمون پورت مانتو و آزمون آکائیکه مرتبه آن تعیین شده است. بهترین مرتبه مدل از مرتبه یک تشخیص داده شده است. بهترین مرتبه مدل از مرتبه یک تشخیص داده شده که با توجه به سادگی بسیار وتعداد پارامترها کم و رسا بودن از لحاظ توان نمایش پدیده زلزله خیزی ‘ مناسب می باشد. با استفاده از مدل آماری یاد شده‘ برای بیست و سه ماه آینده‘ انرژی آزاد شده و بزرگی زلزله ها در منطقه شبیه ساز ی شده است. از آنجا که بزرگی چهار‘ بیشترین بزرگی زلزله واقع شده در این مدت است‘ شبیه سازی زلزله ها محدود به این زلزله می باشد. شبیه سازی زلزله ها نشان می دهد که در ماههای اوت و اکتبر ۱۹۶۹ و ژانویه ۱۹۷۱ زلزله با بزرگی ۵/۳ تا ۴ صورت می گیرد. بدیهی است این مدل‘ در صورت وجود اطلاعات برای مدت بیشتر و زلزله بزرگتر‘ قادر به شبیه سازی زلزله های با بزرگی بیشتر نیز خواهد بود. شبیه سازی یاد شده‘ می تواند عدم ثبت زلزله در ماههای آینده را‘ بدلیل نقص فنی دستگاههای ثبات‘ جبران نماید. برای تعیین روند زلزله خیزی در آینده ‘مدل با استفاده از ۲۱ ماه داده اصلی ‘ برای یکماه پیش بینی کرده که می توان مقدار آن را با داده واقعی ماه ۲۲ مقایسه نمود. چنانچه مقادیر ۲۲ ماه داده اصلی در نظر گرفته شود‘ پیش بینی برای ماه ۲۳ بدست آمده که با داده ماه ۲۳ قابل مقایسه است . در نهایت مدل به گونه ای عمل می نماید که با استفاده از ۲۳ ماه داده اصلی‘ برای ماه ۲۴ پیش بینی انجام می شود که در مجموع‘ سه ماه پیش بینی شده روند زلزله خیزی در منطقه را در ماههای آینده ارزیابی می نماید. در این مورد روند زلزله خیزی منطقه ثابت پیش بینی می شود.

کلیدواژه ها:

پیش بینی ، زلزله خیزی ، شبیه سازی ، میانگین متحرک ، مدلسازی خود بازگشتی