بررسی اثر احداث بندهای گابیونی روی دبی اوج و مشخصات هیدرولیکی جریان رودخانه

فرسایش و انتقال رسوب از پدیده های مهم رودخانه ای است و در طرح های مهندسی رودخانه و ساماندهی از اهمیت زیادی برخوردار است. تغییرات مورفولوژیکی که در اثر احداث سازه های متقاطع در مسیر جریان اتفاق می افتد، درواقع پاسخ رودخانه در جهت ایجاد تعادل بین فرایند فرسایش و رسوب گذاری است؛ بنابراین قبل از اینکه هرگونه سازه ای در مسیر رودخانه احداث گردد، بایستی عکس­العمل رودخانه مورد ارزیابی قرار گیرد. در پژوهش حاضر شرایط هیدرولیکی رودخانه در مسیری به طول ۵ کیلومتر از رودخانه ی کبودکمر زرند ساوه در استان مرکزی قبل و بعد از احداث سازه های هیدرولیکی در مسیر جریان با استفاده از داده های هندسی ۲۰۰ مقطع عرضی در نرم افزارHEC-RAS  مورد مدل­سازی قرار گرفت. پارامترهای هیدرولیکی جریان شامل تراز سطح آب، عرض سطح آب، سرعت جریان و تنش برشی بستر، عدد فرود، عمق هیدرولیکی، سرعت قبل و بعد از احداث سازه­ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در حالت ایجاد سازه و انسدادی با نزدیک شدن جریان به بند، از سرعت جریان کاسته، درحالی که پس از عبور از روی بند، سرعت جریان افزایش پیدا می­کند. بنابراین در این حالت، فرسایش بعد از روگذر افزایش خواهد یافت. در حالت بدون بند، سرعت جریان قبل از رسیدن به مقطعی که در حالت انسداد دارای روگذر بود تقریبا ثابت است ولی پس از عبور از این مقطع سرعت جریان افزایش می­یابد. احداث بندهای گابیونی در حوضه آبریز رودخانه باعث کاهش دبی اوج سیلاب های با دوره بازگشت ­های مختلف شده است. با افزایش دوره بازگشت تاثیر آن ها در کاهش و کنترل سیلاب کاهش می­یابد.

کلیدواژه ها:

سیل ، رودخانه ، مدل سازی ، مدل سازی جریان ، کبودکمر