بررسی کاربرد نانوکود آهن و روی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه بالنگو (Lallemantia royleana Benth)

سابقه و هدف: یکی از نیازهای مهم در برنامه ریزی زراعی به منظور دستیابی به عملکرد بالا و کیفیت مطلوب به ویژه در مورد گیاهان دارویی، ارزیابی روش های مختلف تغذیه گیاه است. همچنین استفاده از نانوکودها در کشاورزی یکی از سودمندترین روش های تغذیه گیاهان می باشد. استفاده از نانوکودها منجر به افزایش کارایی مصرف عناصر غذایی، کاهش سمیت خاک، به حداقل رسیدن اثرات منفی ناشی از مصرف بیش از حد کود و کاهش تعداد دفعات کاربرد کود می شود. بنابراین با توجه به اهمیت دارویی گیاه بالنگو، پژوهشی به منظور بررسی تاثیر نانوکود آهن و نانوکود روی بر برخی خصوصیات این گیاه دارویی صورت پذیرفت.مواد و روش ها: آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه شاهد تهران اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل نانوکود آهن در چهار سطح (صفر، ۵/۱، ۳ و ۵/۴ گرم در لیتر) و نانوکود روی در چهار سطح (صفر، ۵/۱، ۳ و ۵/۴ گرم در لیتر) بود. منبع کود آهن مورد استفاده، نانوکود کلات آهن نه درصد و منبع کود روی مورد استفاده، نانوکود کلات روی ۱۲ درصد بود که به صورت محلول پاشی در غلظت های فوق مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش صفاتی از قبیل ارتفاع بوته، تعداد فندقه در بوته، وزن خشک برگ، میزان کلروفیل a، b و کاروتنوئید، میزان فنل کل، فلاوئید کل و درصد فعالیت آنتی اکسیدانی مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته (۳/۴۱ سانتی متر) در اثر کاربرد ۵/۴ گرم در لیتر نانو کود آهن به دست آمد. استفاده از تیمار ۵/۱ گرم در لیتر نانوکود آهن به همراه سه گرم در لیتر نانوکود روی، سبب افزایش تعداد فندقه در بوته (۳/۵۹۳) و غلظت کاروتنوئید در گیاه بالنگو شد. بالاترین میزان وزن خشک برگ (۶/۳ گرم در بوته) و غلظت کلروفیل b (۷/۳ میلی گرم بر گرم وزن تر) نیز در اثر مصرف ۵/۴ گرم در لیتر نانوکود آهن به همراه ۵/۴ گرم در لیتر نانوکود روی به دست آمد. غلظت کلروفیل a نیز در اثر کاربرد سه گرم در لیتر نانوکود آهن به همراه ۵/۱ گرم در لیتر نانوکود روی افزایش یافت. همچنین استفاده از نانوکود آهن به میزان ۵/۴ گرم در لیتر سبب بهبود تولید فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه بالنگو شد؛ در حالی که کمترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی (۴۷/۹۴ درصد) در تیمار شاهد مشاهده شد. در نهایت استفاده از ۵/۴ گرم در لیتر نانوکود آهن به اضافه سه گرم در لیتر نانوکود روی نیز سبب افزایش میزان فلاونوئید کل (۶/۸۱ میلی گرم بر گرم) در این گیاه شد.نتیجه گیری: به طورکلی استفاده از سطوح بالاتر آهن (۵/۴ گرم در لیتر) و روی (۳ و ۵/۴ گرم در لیتر) سبب حصول بهترین نتیجه در صفات رشدی و فیتوشیمیایی بالنگو در مقایسه با عدم مصرف این کودها گردید. بنابراین با استفاده از مقادیر مناسب نانو کودهای آهن و روی علاوه بر کاهش مصرف کود و کاهش آلودگی محیط زیست، می توان سبب بهبود خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی بالنگو شد.

کلیدواژه ها:

بالنگو ، فعالیت آنتی اکسیدانی ، فلاونوئید ، فنل کل ، نانوکود