تاثیرامربه معروف و نهی از منکر در درگیریهای حنابله و شیعیان در بغداد -۳۳۴( ۴۴۷ه.ق(

قرن چهارم و پنجم هجری، دوره فرمانروایی آل بویه بر برخی از شهرها و به خصوص شهربغداد، پایتخت جهان اسلام بود. در این دوره بغداد به عنوان مرکز خالفت اسلامی، به کانونی از تحولات سیاسی، مذهبی، نظامی و اجتماعی تبدیل شد.در این زمان دستگاه خالفت عباسی در بحران اقتدار گروه های مذهبی مخالفان اهل سنت گرفتارآمد و پیروان مذاهب اهل تسنن به خصوص حنابله و شیعیان به رویارویی گسترده پرداختند. در این دوره حنابله و شیعیان در نتیجه اصرار بر امربه معروف و نهی از منکر باعث درگیری های زیادی شدند که پژوهش کنونی در پی کشف موارد امربه معروف و نهی از منکر و چگونگی فراز و فرود این درگیری هاست. در این راستا، ازآنجا که موضوع این پژوهش طی سالهای ۴۴۷-۳۳۴ه.ق که دوره فرمانروایی آل بویه بر بغداد است، بنابراین به سه دوره تقسیم می شود: دوره اول ۳۶۷ -۳۳۴ه.ق )دوره تعصب شیعی( ، دوره دوم ۳۷۹-۳۶۷ه. ق )دوره سکون و آرامش یا رواداری مذهبی( و دوره سوم ۴۴۷-۳۷۹ه.ق)دوره تعصب سنی( می باشد. نتیجه این پژوهش نشانگر آن است در این دوره هم خالفت عباسی و هم آل بویه و حنابله و شیعیان درنتیجه اصرار بر امربه معروف و نهی ازمنکر در زمینه های جایگاه صحابه، مراسم مذهبی ، شعائر شیعی، جهاد، نماز و منقبت خوانی درگیری های زیادی را به وجود آوردند. اما فراز و فرود این درگیری ها در سه دوره متفاوت بوده است. چنانکه در دوره اول به دلیل قدرت حاکمان آل بویه بیشتر درگیری ها از سمت شیعیان، در دوره دوم به دلیل تسامح مذهبی حاکمان از جمله عضدالدوله دوره ای ا زسکون و آرامش برقرار بوده است و در دوره سوم به دلیل ضعف آل بویه و قدرت گیری خلافت عباسی، درگیری ها رنگ تعصب سنی به خود می گیرد. این مقاله با رویکرد توصیفی – تحلیلی تدوین شده است و روش جمع آوری اطالعات به صورت کتابخانه ای است.

کلیدواژه ها:

امربه معروف و نهی از منکر ، شیعیان ، حنابله ، منازعه و درگیری ، آل بویه ، خلفای عباسی.