تحلیل ژئوپلیتیکی روابط ایران و آسیای مرکزی و قفقاز

تحلیل ژئوپلیتیکی روابط ایران و آسیای مرکزی و قفقاز حسین ربیعی[۱]-محمود نظرنیا[۲]- مهدی خداداد[۳] تاریخ دریافت: ۲۵/۱۱/۱۳۹۶- تاریخ پذیرش:۱۷/۸/۱۳۹۷   چکیده: مهم­ترین و اصلی­ترین پیش ­نیاز برخورداری از یک سیاست خارجی موفق، آگاهی و شناخت عمیق از صحنه است. این صحنه می­تواند، قدرت ملی کشورها، علائق گوناگون بازیگران در جهت بازیگری در نقش­های استراتژیک باشد. در واقع ژئوپلیتیک با بررسی عوامل تشکیل­ دهنده قدرت ­ملی کشورها، علائق گوناگون بازیگران، ریشه­یابی بحران­های منطقه­ای و تحلیل جایگاه منطقه در ژئواستراتژی قدرت­ها، درک لازم برای تدوین سیاست خارجی آگاهانه و سنجیده را فراهم می­نماید. از سویی دیگر منطقه آسیای مرکزی و قفقاز، با بافت قومی و مذهبی متنوع، ضمن داشتن سابقه حضور قدرت­های مختلف، دارا بودن ارزش­های فراوان و جاذبه­های مختلف اقتصادی، فرهنگی­، سیاسی و... و دارا بودن اشتراکات زبانی، قومی، مذهبی و اقتصادی­، فرهنگی با جمهوری اسلامی ایران می­تواند نقش موثری را ایفا نماید. زیرا با جداسازی منطقه قفقاز و بخشی از آسیای مرکزی در پی جنگ­های روسیه با ایران و با انجام اقدامات متنوع هنوز نتوانسته­ایم به آن هدف نهایی یعنی پیوند مشترک و دائمی ایران با آسیای مرکزی و قفقاز برسیم. در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ضمن شناخت عمیق عوامل مثبت و منفی ژئوپلیتیکی گام­های موثر در جهت تقویت روابط موفق سیاسی، اقتصادی و فرهنگی فیمابین ایران وکشورهای آسیای مرکزی و قفقاز برداشته شود. واژگان کلیدی: ژئوپلیتیک، سیاست خارجی، آسیای مرکزی، قفقاز، ایران [۱]- استادیار و عضو هیئت علمی، گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی،تهران، ایران: نویسنده مسئول [e-mail] [۲]- کارشناسی ارشد، جغرافیای سیاسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، گیلان، ایران m.nazarniya۹۴@gmail.com [۳]- کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی، دانشگاه گلستان،گلستان،ایران khodadadmehdi۹۱@yahoo.com

کلیدواژه ها:

ژئوپلیتیک ، سیاست خارجی ، آسیای مرکزی ، قفقاز ، ایران