بررسی نقادانه کفر فطری از نظرصدرالمتالهین

صدرا در تقسیم اشقیاء و کفار، از گروهی با نام کافر فطری یاد می کند که مقصود، وجود داعیه کفر در فطرت اولیه برخی نفوس است. کفر فطری با برخی دیدگاه های فلسفی صدرا و آموزه های دینی هم چون فطرت الهی انسان در قرآن، جبر و اختیار و وحدت نوعی انسان در بدو خلقت متعارض است؛ اما با بررسی آثار صدرا متوجه می شویم که: داعیه کفر بدون ضمیمه قدرت موجب کفر نمی شود و محذور جبر پیش نمی آید. میل به کفر با فطرت الهی و لوازم آن از جمله شوق به خیر محض، منافاتی ندارد زیرا وجود انسان مجموعه ای از امیال متضاد است. تفاوت آدمیان در فطرت اولی در عین وحدت نوعی اولا با توجه به تفکیک مراتب فطرت قابل جمع است و ثانیا صرف استعدادهای متفاوت، موجب تفاوت در ذات نمی شود بلکه فعلیت این قوه و استعدادها، تغییر و تمایز نوع را به دنبال دارد.

کلیدواژه ها:

داعیه کفر ، شقاوت ، فطرت الهی ، فطرت اولی ، کفر فطری