ارزیابی هیدروشیمی آب زیرزمینی در آبخوان زرآباد (استان سیستان و بلوچستان) با هدف تعیین کیفیت آب برای مصرف کشاورزی

در این مطالعه، وضعیت هیدروشیمیایی و کیفیت منابع آب زیرزمینی آبخوان ساحلی زرآباد در جنوب شرق ایران مورد بررسی قرار گرفته است. فراوانی کاتیون ­ها و آنیون­ ها به ترتیب +Na+>Ca۲+>Mg۲+>K و -Cl->SO۴۲->HCO۳ است. متوسط غلظت EC و TDS به ترتیب بین ۹۲۲ تا ۷۱۴۰ µS/cm و  ۵۴۵ تا ۶۴۲۶ mg/L است. تیپ آب اکثر نمونه ­ها Na-Cl (۷۸ درصد) است و دومین تیپ غالب نیز Ca-Mg-Cl (۲۲ درصد) است. تیپ آب، شاخص Chloro-alkaline، نسبت ­های یونی و موقعیت نمونه ­ها بر روی نمودار گیبس نشان می ­دهد که تبادل کاتیونی (مستقیم و معکوس)، هوازدگی سیلیکات ­ها، تبخیری­ ها و نفوذ آب شور فرایندهای اصلی کنترل کننده شیمی آب زیرزمینی هستند. نسبت ­های یونی -SO۴۲-/Cl-، B/Cl- و Na+/Cl نشان می­ دهد که نفوذ آب شور با فاصله گرفتن از رودخانه رابچ بویژه در قسمت­ های شمال غربی و جنوب شرقی افزایش می­ یابد. این می ­تواند منجر به کاهش کیفیت منابع آب شود. علاوه بر این کیفیت آب برای مصارف کشاورزی بر اساس برخی شاخص­ ها مانندEC ، درصد سدیم  (Na%)، نسبت جذب سدیم (SAR)، کربنات سدیم باقیمانده (RSC)، نسبت جذب منیزیم (MAR)، شاخص نفوذ­پذیری (PI)، نسبت کلی (KR)، نمودار USSL و Wilcox مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که حدود ۶۰ درصد نمونه ­ها دارای کیفیت نامناسب برای آبیاری و در قسمت شمال غربی و جنوب شرقی دشت واقع شدند. حدود ۴۰ درصد نمونه ­ها نیز دارای کیفیت مناسب برای آبیاری و در مجاورت رودخانه رابچ واقع شده است.

کلیدواژه ها:

Groundwater quality ، Ionic ratios ، Salinization ، Coastal aquifer ، Irrigation ، کیفیت آب زیرزمینی ، نسبت یونی ، شوری ، آبخوان ساحلی ، آبیاری