سهم کتابداران در تولیدات علمی جهان: مطالعه موردی پایگاه اسکوپوس (۲۰۲۰-۲۰۱۶)

سابقه و هدف: کتابداران به عنوان حرفه­ مندان رشته علم اطلاعات و دانش ­شناسی با ایفای نقش­ های گوناگون می ­توانند به ارتقای پژوهش و گسترش دانش بشری کمک کنند. پژوهش حاضر قصد دارد با رویکرد علم ­سنجی به بررسی انتشارات علمی نمایه ­شده­ ی کتابداران در پایگاه اسکوپوس در فاصله سال­ های ۲۰۱۶ الی ۲۰۲۰ بپردازد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی است که با رویکرد علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل مقالات نمایه ­شده در پایگاه اسکوپوس در بازه زمانی ۲۰۲۰-۲۰۱۶ است که وابستگی سازمانی نویسندگان آنها، واژه ­ی کتابدار (librarian) درج شده که تعداد آنها پس از بررسی و غربالگری توسط پژوهشگران برابر با ۲۲۰۷ مقاله بود. یافته ها: به طور کلی کتابداران سهم ۱/۵ درصدی در تولیدات علمی جهان در حوزه علم اطلاعات و دانش ­شناسی داشتند. کتابداران در بیش از ۶۰ درصد مقالات مورد بررسی، جزء نویسندگان اول تا سوم بودند. ۶۱ درصد از مقالات کتابداران در سایر حوزه ­های موضوعی مانند علوم زیستی، پزشکی و کامپیوتر منتشر شده بود و آزمون خی ­دو نشان داد مشارکت کتابداران در موضوعات غیر علم اطلاعات و دانش ­شناسی به طور معناداری از موضوعات علم اطلاعات و دانش ­شناسی بیشتر بود (۰/۰۰۱>P). بررسی جزئی ­تر مقالات نمایه­ شده ­ی کتابداران در پایگاه اسکوپوس در حوزه­ ی موضوعی علم اطلاعات و دانش ­شناسی نشان داد موضوعات علم ­سنجی، خدمات کتابخانه ­ها، پایگاه­ های اطلاعاتی، آرشیو و مدیریت دانش به ترتیب با فراوانی­ های ۱۳۴، ۱۳۱، ۸۴، ۷۵ و ۵۹ مقاله بیشتر مورد توجه کتابداران بوده است. نتیجه گیری: در سال­ های اخیر، کتابداران به عنوان دستیار پژوهشی، مشارکت قابل توجهی در نگارش مقالات سایر حوزه­ های علمی داشتند و علم ­سنجی از موضوعات اصلی پژوهش ­های آنها در حیطه ­ی علم اطلاعات بوده است.

کلیدواژه ها:

Scopus ، Scientometrics ، Librarian ، Contribution ، Scientific outputs ، اسکوپوس ، علم سنجی ، کتابداران ، مشارکت ، بروندادهای علمی