بررسی ژرف ساخت اسطوره ای تصویر حلزون در مجموعه ی آن حلزون آن حلزون محزون (آخرین مجموعه ی محمدرضا کلهر)

نقد اسطوره ­شناختی که گاهی نقد کهن­ الگویی هم گفته می­ شود، توجه خود را بر عناصر عام، تکراری و قراردادی در ادبیات متمرکز می­ کند، عناصری که نمی­ توان آن­ها را در چارچوب سنت یا تاثیرات تاریخی توضیح داد. این نوع نقد هر اثر ادبی را به منزله ی بخشی از کل ادبیات مطالعه می­ کند. اصل پایه ی این نوع نقد آن است که کهن­ الگوها تصاویر، شخصیت­ ها، طرح­ های روایی و درون­مایه­ های نوعی و سایر پدیده­ های نوعی ادبیات در تمامی آثار ادبی حضور دارند و به این ترتیب، شالوده­ ای را برای مطالعه ی ارتباطات متقابل اثر فراهم می­ آورد. شاعر با انتخاب حلزون به عنوان یک نشانه ی زبانی میان خود و حلزون دست به همذات­ پنداری ­زده و خود را با حلزون در یک یگانه­ انگاری استعاری در جوهر شعرش یگانه ساخته است. او با انتخاب حلزون که  با هستی او یگانه شده، تصاویر گوناگونی در شعر خلق کرده که خواننده را به ژرفای متن می­ کشاند. از سوی دیگر او با برگزیدن لحنی روایی حلزون را همانند یک شخصیت داستانی در شعرش تصویر کرده و سبب شده تا خواننده در شط زمان شناور شود. لحن روایی موجب شده که حلزون همانند یک شخصیت داستانی عرصه ی شعر شاعر را درنوردد و افق متن را به سوی خوانشی فراواقعیت و اسطوره­ ای بگشاید. به این دلیل در این اثر حلزون به عنوان نشانه­ ای از خود شاعر نقد کهن­ الگویی شده است.

کلیدواژه ها:

اسطوره ، ژرف ساخت ، همذات پنداری ، شاعر ، حلزون و محمدرضا کلهر ، بیستون