تحلیل بصری نگاره های نسخه خطی تاریخ جهانگشای جوینی با رویکرد نشانه ‎شناسی

تاریخ جهانگشای جوینی یکی از مهم ترین آثار تاریخی و ادبی است که به زبان فارسی درباره تاریخ مغول، خوارزمشاهیان و اسماعیلیان الموت نوشته شده است. هدف این پژوهش، تحلیل بصری نگاره های نسخه خطی تاریخ جهانگشای جوینی، با رویکرد نشانه ‎ شناسی است. سوال های این پژوهش به این شرح است: ۱. نگاره های نسخه مصور تاریخ جهانگشای جوینی دارای چه ویژگی های بصری و عناصر ساختاری است؟ ۲. این عناصر از چه نوع ساختار نشانه‎ای برخوردارند؛ به­عبارتی عملکرد ­رویکرد نشانه‎شناختی در آثار مورد مطالعه چگونه است؟ روش پژوهش در این تحقیق توصیفی ‎‎ تحلیلی است و با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسی و تحلیل بصری نگاره های موجود در نسخه خطی تاریخ جهانگشای جوینی که در کتابخانه ملی فرانسه نگه داری می شود، انجام شده است. تعداد این نگاره ها شش نگاره بوده که در مکتب شیراز کار شده است. پژوهش حاضر، بر اساس رویکرد نشانه‎شناسی، درپی تحلیل بصری نگاره های موجود در این نسخه است. در این پژوهش، ابتدا نگاره های جامعه نمونه با استفاده از کارت مشاهده محقق‎ساخته، مورد بررسی قرار گرفتند. سپس داده های به دست آمده از کارت مشاهده، پس از تبدیل به جدول ، توصیف و تحلیل شدند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در نگاره­های نسخه تاریخ جهانگشا، نشانه­ های تصویری در شش دسته طبقه بندی شده ­اند. به‎طور‎کلی عناصر تصویری به صورت نمایه ­ای و شمایلی هستند که از نشانه طبیعی و فیگوراتیو تشکیل شده است و از نشانه انتزاعی ناشبیه­ ساز استفاده نشده­ است.

کلیدواژه ها:

تاریخ جهانگشا ، عطاملک جوینی ، نگارگری ، نشانه‎شناسی