ارزیابی اثرات مواد شیمیایی کاهش تبخیر در سطوح آزمایشگاهی بر میزان کیفیت آب (مطالعه موردی مناطق نیمه خشک کوهستانی)

تبخیر یکی از دلایل عمده­ هدررفت آب و فشار به منابع آب محسوب می­شود که تلاش برای کاهش میزان آن تحت شرایط مختلف در کنار ارائه­ راهکارهای عملی و بررسی تاثیر این روش­ها بر کیفیت آب، حائز اهمیت است. در این راستا منطقه مورد تحقیق محدوده­ای از حوضه آبخیز چم انجیر در شهرستان خرم آباد لرستان انتخاب شد. در پژوهش حاضر که با هدف ارزیابی اثرات شیمیایی کاهش تبخیر بر میزان کیفیت آب از الکل­های چرب (ترکیب هگزادکانول و اکتادکانول) در تشتک های تبخیر کلاس A در قالب سری زمانی ۱۰ ساعت روزانه به مدت ۲ ماه از ۱/۵/۱۴۰۰ تا ۳۰/۶/۱۴۰۰ انجام شد. همچنین تغییرات پارامترهای کیفی آب شامل اسیدیته (pH)، هدایت الکتریکی (EC)، غلظت اکسیژن محلول به صورت روزانه از عمق ۱۰ سانتی متری در طول دوره آماری مذکور مورد بررسی قرار گرفت. مقادیر تبخیر اندازه گیری شده در نرم­افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. نسبت پراش این آزمون در سطح ۵ درصد به لحاظ تغییرات میزان تبخیر و دما اختلاف معناداری داشتند. نتایج به دست آمده نشان داد تبخیر تجمعی در بازه دو ماهه در تشتک شاهد ۵۳۷ میلی متر و تشتک دارای ترکیب مونولایر با ۳۹۸ میلی متر، در حدود ۲۷ درصد از میزان تبخیر را کاهش می­دهد. برای تجزیه و تحلیل داده­های حاصل از نمونه برداری پارامترهای کیفیت شیمیایی آب از آزمون انحراف واریانس یک سویه با آزمون میانگین توکی و دانکن در سطح احتمال ۵ درصد استفاده شد. نتایج میانگین پارامترهای منتخب کیفی شامل pH، EC، اکسیژن محلول در دو تشتک شاهد و دارای مونولایر ترکیب هگزادکانول و اکتادکانول مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان­دهنده کاهش ۶/۴ درصدی pH، کاهش ۴ درصدی EC ، کاهش ۵ درصدی اکسیژن محلول در تشتک دارای مونولایر ترکیب مذکور نسبت به تشتک شاهد بوده است.

کلیدواژه ها:

Evaporation Control ، Monolayer ، Quality ، Class A Pan ، کنترل تبخیر ، مونولایر ، کیفیت ، تشتک کلاس A