ارزیابی آسیب پذیری کاربری مسکونی در برابر تهدیدات خارجی با رویکرد پدافند غیرعامل شهری (مطالعه موردی: منطقه ۱۰ تهران)

کاربری مسکونی یکی از کاربری­های مهم و اصلی در نظام کاربری اراضی شهری است که مدیریت ایمنی و توجه به الزامات پدافندی آن به دلیل تراکم بالای جمعیتی در شهرهای بزرگ بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر، در زمینه ارزیابی آسیب­ پذیری کاربری­های مسکونی در برابر تهدیدات خارجی با رویکرد پدافند غیرعامل شهری در منطقه ۱۰ تهران است که در قالب مطالعات فضایی مکانی و با اجرای مدل تحلیلی در سه گام انجام شد. ابتدا شناسایی و دسته­ بندی اصول و الزامات پدافند غیرعامل در سه گروه پارامترهای سازه­ای، جمعیتی و مکانی صورت گرفت و با استفاده از ابزار پرسشنامه و نظرسنجی کارشناسی، اولویت­های اصول پدافند غیرعامل در ارتباط با فضاهای مسکونی مشخص شد. در ادامه، بر پایه فرآیند تحلیل شبکه ­ای، تعیین وزن هر یک از معیارها انجام گرفت و وزن حاصل از مدل ANP، در محیط نرم­ افزار ArcGIS بر لایه­ های مکانی منطقه اعمال شد. نتایج اجرای مدل نشان داد که از نظر شاخص­های سازه­ای، بیش از ۷۸ درصد واحدهای مسکونی منطقه، در گروه سازه­هایی با میزان آسیب­پذیری زیاد قرار می­ گیرند و از نظر شاخص­های جمعیتی، در ۸۸ درصد واحدهای مسکونی در صورت وقوع تهدیدات خارجی میزان آسیب­ پذیری زیاد است. از لحاظ شاخص­های مکانی، بیش از ۹۲ درصد فضاهای مسکونی، با چند نوع کاربری ناسازگار همجوار هستند و بیشترین آسیب­ پذیری را دارند. به طور کلی نتایج حاصل از روی­هم­ گذاری لایه­ ها نشان داد بیش از ۸۶ درصد واحدهای مسکونی محدوده در پهنه­ های آسیب­ پذیر واقع شده­ اند و میزان آسیب ­پذیری واحدهای مسکونی در این پهنه­ ها بسیار بالاست.

کلیدواژه ها:

Vulnerability ، Residential Land Use ، Passive Defense ، Network Analysis Process (ANP) ، District ۱۰ of Tehran ، آسیب پذیری ، کاربری مسکونی ، پدافند غیرعامل ، فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) ، منطقه ۱۰ تهران