عدالت ورزی میان فرزندان؛ بررسی فقهی*

فرزندپروری مستلزم رعایت نکاتی حساس و لطیف است. توجه نداشتن به اقتضائات رفتار با فرزندان، موجب بروز آسیب هایی در روند تربیت خواهد شد. در این میان، چگونگی تعامل والدین با هر یک از فرزندان در مقایسه با سایر آنها، بسیار مهم و پیچیده است. جایگاه رعایت مساوات میان فرزندان و موارد تفضیل مجاز میان آنها مسئله ای است که نوشتار حاضر با روش استنادی و تحلیلی (با تاکید بر روش شناسی استنباطی و فقهی) درصدد پاسخ به آن است. در این راستا، ادله بحث، ذیل سه عنوان وجوب مساوات میان فرزندان، رجحان استحبابی عدالت میان فرزندان و جواز تفاوت گذاری میان فرزندان مورد بررسی قرار گرفته است. بین ادله وجوب مساوات و ادله جواز تفاوت گذاری، تعارضی بدوی مشاهده می شود. از بین هفت راه جمع بین این دو دسته ادله، یک راه کار مورد قبول قرار گرفت. در این وجه جمع، بیان شده است که با کمک ارتکاز و فهم عرفی، ادله «مساوات» به موارد «نیاز» مشترک و «ظرفیت» یکسان فرزندان منصرف است و روایات «تفاوت گذاری» به لحاظ عرفی، منصرف به وجود مصلحت یا وجود نیازهای متفاوت بین فرزندان می باشد. این نتیجه ، از یک سو در راستای دلیل عقلی حسن عدل است و از سوی دیگر، منطبق بر حکم مستفاد از گروه روایات «رجحان استحبابی عدالت ورزی میان فرزندان» می باشد.

کلیدواژه ها:

عدالت ، ظلم ، مساوات ، مواسات ، تفاوت گذاری ، تبعیض ، فرزندپروری