ارزیابی فقر چند بعدی در مناطق شهری و روستایی ایران به عنوان شاخصی از توسعه عادلانه

توسعه از اساسی ترین موضوعات داخلی و بین المللی کشورهاست و هر کشوری در پی یافتن جایگاه خود در این فرآیند عظیم و چند بعدی است. هدف این پژوهش «بررسی فقر چند بعدی در ایران به عنوان شاخصی از توسعه عادلانه» است. بررسی تجربه های موفق توسعه نشان می دهد که آن ها برخورد برنامه ریزی شده و عالمانه ای برای طراحی یک برنامه ی توسعه ی ملازم با عدالت اجتماعی داشته اند. از این رو در این پژوهش ابتدا مفهوم توسعه عادلانه مورد بررسی قرار گفته است و نتایج نشان می دهد که توسعه عادلانه، مسئله فقر را نه فقط در قالب فقر درآمدی بلکه فراتر از آن در قالب محرومیت فقرا، محرومین، اقلیت ها و گروه های به حاشیه رانده شده از دسترسی عادلانه به وجوه مختلف زندگی با کیفیت و با رفاه معرفی کرده و توجه فقر چندبعدی را در کانون تعریف توسعه عادلانه قرار می دهد. در این راستا در این پژوهش، محاسبه شاخص فقر چندبعدی به روش آلکایر و فاستر صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد روند این شاخص در مناطق روستایی ایران در طی سال های مورد بررسی کاهشی بوده و از ۴۸۳/۰ در سال ۱۳۶۹ به ۱۸۳/۰ در سال ۱۳۹۳ رسیده است. این کاهش به منزله کاهش وسعت و شدت فقر چندبعدی طی سال های ۱۳۹۸-۱۳۶۹ در مناطق روستایی است. در خصوص خانوارهای شهری این شاخص در سال ۱۳۷۰ برابر ۲۳۹/۰ است که بالاترین میزان طی سال های ۱۳۶۹ تا ۱۳۸۲ است که بعد از آن طی سال های ۱۳۸۷-۱۳۸۲ یک روند نوسانی را تجربه می کند اما طی این سال ها این شاخص در سال ۱۳۸۲ برابر با ۲۶۰/۰ و سال ۱۳۸۶ برابر با ۲۹۴/۰ است که بالاترین مقدار شاخص فقر چند بعدی طی سال های مورد مطالعه است که علت آن می تواند تورم های بالا و رکود اواخر دهه ۱۳۸۰ باشد.

کلیدواژه ها:

Fair development ، Justice ، Multidimensional poverty ، Alkier and Foster method