شناسایی و بررسی چالشهای تاسیسات شهری در حریم شهرها و محلات فرودست و اسکان غیررسمی

جهان به سرعت در حال گسترش زندگی شهری است . سرعت رشد شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه یافته است . در ایران نیز شهرنشینی با روندی سریع و شتابان همراه بوده و این روند شتابان مسائل و معضلات بسیاری را برای شهرها به دنبال داشته است . چون رشد شهرنشینی بدون هیچ گونه اساس فکری ، کنترل و نظارتی انجام شده است و توسعه زیرساخت ها در آن به اندازه توسعه فیزیکی آن نبوده تورم زمین ، مسکن و قیمت های غیرمتعارف به مساله توسعه بافت های غیررسمی بیشتر دامن زده است . تمام دست اندرکاران مسائل توسعه بر این باورند که رشد نامتعادل اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی موجب بر هم خوردن رابطه شهر و روستا شده است . از طرفی هم مشکلات جدید اقلیمی از قبیل خشکسالی های گسترده، باعث سخت شدن شرایط زندگی در روستاها گردیده و در پی آن گروه های متعدد روستائیان به شهرها مهاجرت کرده اند. از سوی دیگر اقداماتی همچون توسعه روستایی و نظایر آن به کنترل مهاجرت منجر نشده است . مهاجرت و محلات آسیب پذیر و پدیده های از این دست ، حکم معلول دارند و خود ناشی از عوامل کلانتری در سطح ملی و منطقه ای هستند. اسکان غیررسمی به عنوان آیینه تمام نمای مسائل و مشکلات شهری ، جایگاه و اهمیت خاصی را در پژوهش های شهری اشغال کرده است . شهرداری ها به علت نداشتن درآمدهای پایدار و متکی بودن به درآمدهای حاصل از عوارض ساخت و ساز و یا فروش املاک و محصولات، به مناطق شهری از دیدگاه اقتصادی می نگرند. از سوی دیگر، شهرداری ها از لحاظ حقوقی خود را ملزم به سازماندهی این گونه بافت ها و سکونتگاه های غیررسمی نمی بینند و عموما جنبه های اخلاقی و پیوندهای قومی است که می توانند شهرداری ها را به توجه به این بافتها بر انگیزد. با این همه و با استناد به تجارب ناموفق گذشته در زمینه ساماندهی و توانمند نمودن ساکنان این بافتها، می توان دریافت که برخورد با این معضل در شهرهای ما از توان شهرداری به تنهایی خارج است . در واقع برای حل این معضل ؛ به عزم ملی در پرتو یک مدیریت منسجم و واحد شهری و صد البته توجه به قوای محلی و مشارکت مردمی نیاز است .

کلیدواژه ها:

تاسیسات شهری ، حریم شهر ، محلات فرودست ، اسکان غیر رسمی .