تبیین نقش پاسخدهی به مراتب نیازهای انسان در پایایی آثار معماری ایران

بیان مساله: نیازهای مادی انسان مثل نیاز به آب، غذا، هوا و... از نیازهای اولیه و پست انسان است و نیاز به زیبایی، شناخت، کنکاش در پدیده ها و... از جنس نیازهای عالی او می باشد. تلاش در جهت برآورده شدن نیازهای انسان امری معمول و ضروری است. همچنین توجه به مراتب مختلف نیازهای انسان در معماری کاملا عقلانی و از ضروریات است. پایایی نیز در این پژوهش به مفهوم حیات داشتن در عین ماندگاری کالبدی آثار معماری می باشد. مساله این پژوهش بررسی و تحلیل ارتباط بین دو مقوله پاسخدهی به مراتب مختلف نیازها و پایایی معماری است. تبیین این ارتباط می تواند در راستای ایجاد معماری پایا بسیار موثر و کاربردی باشد.سوال تحقیق: پاسخدهی به مراتب نیازها چگونه و به چه میزان بر پایایی معماری مسکونی ایران موثر است؟اهداف تحقیق: هدف اصلی این پژوهش تبیین نقش پاسخدهی به مراتب مختلف نیازهای انسان در پایایی معماری مسکونی ایران می باشد.روش تحقیق: در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی- پژوهشی به روش توصیفی- تحلیلی ارتباط مولفه های پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد و در راستای اثبات فرضیه با تکمیل پرسشنامه و جمع آوری داده ها در نمونه مورد مطالعه، تحلیل آماری به کمک نرم افزارهای SPSS  و AMOS  انجام می شود و با روش استدلال منطقی و استقرایی نتیجه گیری حاصل می شود.مهم­ ترین یافته ­ها و نتیجه­ گیری تحقیق: توجه به مراتب نیازها در راستای ایجاد معماری پایا از اهمیت زیادی برخوردار است. از بین مراتب نیازها با توجه به تاثیر آنها بر پایایی معماری خانه های قاجاری کاشان، نیازهای زیست شناختی با میانگین رتبه ۳۸/۲ در اولویت اول قرار دارد، نیازهای ایمنی با میانگین رتبه ۰۴/۳ در رتبه دوم اهمیت و عزت نفس، نیازهای متعالی و نیازهای شناختی با اختلاف کمی در رتبه های بعدی قرار می گیرند. بر اساس استدلال منطقی و اسقرایی می توان گفت؛ پاسخدهی به همه مراتب نیازها در راستای پایایی آثار معماری ضروری است و هر چند توجه به نیازهای مادی در این خصوص اهمیت زیادی دارد و بسیار ملموس است ولی پاسخدهی به نیازهای مراتب بالاتر مثل زیبایی شناختی، حس تعلق، ایمنی، عزت نفس و خودشکوفایی نیز در راستای پایایی آثار معماری موثر است چنانکه بیشتر شاخص های پایایی از نظر مفهومی با نیازهای غیر مادی مرتبط هستند. لازم به توضیح است که بسیاری از بناهای گذشته از نظر پاسخدهی به نیازهای مادی با توجه به شرایط امروز مناسب نیستند ولی به دلیل پاسخدهی مناسب به مراتب بالاتر نیازها در حال حاضر حیات دارند و از پایایی مناسبی هم برخوردار می باشند.

کلیدواژه ها:

مراتب نیازهای انسان ، پایایی ، معماری ، نیازهای مادی ، نیازهای غیر مادی