مدیریت و تقلیل عملی آلاینده های رودخانه قمرود

قمرود از جمله رودهای نسبتا کم آبی است که در حوزه ی مرکزی ایران جاری است، این رودخانه از دامنه های شمالی زاگرس سرچشمه می گیرد و در پایاب پس از پیوستن به رودخانه، قره چای در دشت مسیله به دریاچه نمک در شمال شرقی شهر قم می ریزد. مساحت حوزه آبریزه قمرود ۱۹۰۰۰ کیلومتر مربع و طول شاخه اصلی آن ۲۸۸ کیلومتر برآورد شده است. جهت عمومی این رودخانه از جنوب غربی به شمال شرقی است. بخش عمده جریانات سطحی قمرود از شاخه اصلی مهم در بند گلپایگان تامین می شود. حداکثر ارتفاع در حوزه ۳۷۲۴ متر و حداقل آن ۸۱۰ متر در خروجی حوزه آبریز واقع در دشت مسیله است. دو سد مهم ۱۵ خرداد با ۲۰۰ میلیون متر مکعب ظرفیت و سد گلپایگان با ۵/۴۶ میلیون متر مکعب بر روی آن ساخته شده است. وجود زمینهای کشاورزی نسبتا متراکم در کنار رودخانه باعث شده، بخشی از آب زمینهای کشاورزی توسط رودخانه،زهکشی شود و در بستر رودخانه آلگها به طور بی رویه ای رشد کرده کاهش کیفیت آب رودخانه را تحمیل می کند. در زمان حداقل آبدهی رودخانه که با فصل خشک(تابستان) منطبق است.(۱و۲و۳و۶و۷و۸و۱۰) جهت حفاظت، پاکسازی و بهسازی اکوسیستم رودخانه قمرود شناسایی منابع و کانونهای آلودگی حاشیه رودخانه و تعیین نوع ، میزان و محلهای ورود آلاینده ها به آن انجام شد. ایستگاه های نمونه برداری بر اساس جریانات و انشعآبات فرعی ، فاضلآبهای روستایی و شهری صنعتی و کشاورزی، سهولت در امر حمل و نقل و دسترسی به ایستگاهها در فصول مختلف و نزدیکی به ایستگاههای هیدرومتری انتخاب شدند. حدود ۸ الی ۱۲ ایستگاه در طول رودخانه قم رود مشخص گردید. مقدار پارامترهای BOD۵، COD، میزان کدورت- هدایت الکتریکی آبDO و PH مورد آزمایش قرار گرفتند. از نظر جامدات محلول (TDS) منطقه امامزاده عبدا... ، قلعه چم، پل خلج آباد، پذیرای بیشترین میزان مواد محلول هستند. همچنین میزان کدورت در محدوده قلعه چم ، پل آسفالت فرا راه ، پل خلج آباد، هموار لکها بیشتر از سایر ایستگاهها می باشد که واحدهای شستشوی شن و ماسه در این منطقه موجب آن بوده اند. هدایت الکتریکی آب نیز با توقف در سد ۱۵ خرداد تحت تاثیر اراضی شور افزوده شده است و همچنین ورودپسآب سیستم اسمز معکوس جهت تصفیه آب شیرین ویژه در ایستگاه پل انقلاب نیز یکی از عوامل افزایش هدایت الکتریکی آب رودخانه می باشد. در بررسی ها مشخص گردید که تخلیه فاضلآبهای کشاورزی، صنعتی و شهری و دفع پسماندهای صنعتی و انسانی موجبات آلودگی و تخریب اکوسیستم رودخانه را فراهم آورده است. ورود فاضلاب و پسآبهای تصفیه نشده به رودخانه باعث افزایش بار مواد آلی آن و کاهش میزان اکسیژن محول در آب و موجب مرگ آبزیان به ویژه ماهیان گردیده است