آموزش سواد رسانه ای خلاقیت و نقادی شهروندان در فرهنگ رسانه ای امروز

اکنون انبوه رسانه های خرد و کلان، محلی و جهانی، دولتی و خصوصی و غیره،فرهنگی را شکل داده و می دهند که به آن نام فرهنگ رسانه ای داده اند. ما سوژههای چنین فرهنگی هستیم و در زیست جهان رسانه ای و بلکه چندین و چندرسانه ای زندگی می کنیم. تعاملات هرروزه ما با رسانه های گوناگون اعم ازتلویزیون، رادیو، مطبوعات، سینما، اینترنت، بازی های ویدئویی و رایانه ای و دیگرشکل های متکثر رسانه ای به خوبی نشان دهنده ماهیت فضایی است که پیرامونما شکل گرفته و در دیالکتیک مدام با ما صورت های نو به نو یافته است. اهمیتاین مسئله آنچنان فزونی می یابد که رسانه ها نه یکی از مختصات زیست جهانما در کنار اجتماع، اقتصاد، سیاست، دموکراسی، شهروندی و غیره هستند، بلکههمه این موارد، مفاهیم و مختصاتی از ایندست در زیست جهان کنونی بیش ازپیش رسانه ای می شوند و اینجاست که مفاهیمی چون جامعه نمایش، ارتباطاتسیاسی، سایبردموکراسی، شهروندی فرهنگی و الخ نشاندار می گردد. پس در اینزمینه و به لحاظ معرفتی شناخت و کسب آگاهی از مختصات رسانه ها از اهمیتدوچندان برخوردار می شود و مطالعات رسانه ای، آموزش سواد رسانه ای یا آنچه) Media Education( که اخیراً و بویژه در بریتانیا با عنوان آموزش رسانه ایمطرح شده است را از انحصار آکادمی بیرون کشیده و به عرصه عمومی – از جملهمحیط ها یا فضاهای شهری و شهروندی می کشاند.آموزش سواد رسانه ای درصدد است تا توانایی گسترده ای را، نه تنها در رابطه بامتون چاپی- چنان که پیشاپیش دال سواد بر آن دلالت می کند- بلکه در ارتباطبا سایر نظام های نمادین متشکل از تصاویر و اصوات، رشد دهد. از این تواناییاغلب به عنوان گونه ای گسترده تر از سواد عمومی خواندن و نوشتن تعبیر میرود. اکنون و در فرهنگ رسانه ای امروز ما، سواد رسانه ای- اعم از سواد متن هایرسانه ای یا چاپی موضوعیت دارد. بدین ترتیب سواد رسانه ای توانایی کسب یادستیابی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و مبادله پیام در اشکال مختلف است و آموزشسواد رسانه ای هم سویه مصرف انتقادی رسانه ها را دربرمی گیرد و هم با سویهتولید رسانه ای سروکار دارد- درست مثل سواد عمومی که علاوه بر خواندن،نوشتن متن را هم دربرمی گیرد- و از اینرو با مقوله خلاقیت سوژه انسانی درگیرمی شود. این مقاله درصدد است با شرحی مناسب از آموزش سواد رسانه ای، بهتب یین این مطلب بپردازد که علاوه بر شکل های مستقیم و رسمی تدریس وآموزش سواد رسانه ای در مدارس ) یا دانشگاه ها( و زیر سایه روابط معلم)استاد(/دانش آموز)دانشجو(، شکل های غیررسمی آموزش را می توان در محیط هایخارج از مدرسه از جمله در ارتباط با مفهوم شهروندان و جامعه شهری دنبال کرد.این امر به سبب پیوند مستقیم رسانه های محله ای و متکثر با شهروندان است ودر این زمینه، آموزش و سواد رسانه ای با فعالیت های مدنی و شهروندی پیوندمی خورد و به عنوان یکی از شاخص های مهم در آگاه و فعال بودن شهروندانیک شهر به شمار می رود

کلیدواژه ها:

آموزش سواد رسانه ای ، آموزش رسانه ای ، سواد رسانه ای ، تفکر انتقادی ، خلاقیت ، رسانه های شهروندی ، شهروندی ، شهروندی فرهنگی ، فرهنگ رسانه ای