گونه شناسی شکلی ورودی مساجد مهم و تاریخی استان های غرب وشمال غرب ایران

ساختمان مساجد به عنوان مهمترین بنای ساخته شده در کلیه ادوار تاریخی معماری اسلامی همیشه از جایگاه ویژه در امر تحقیق و پژوهش برخوردار بوده است. شناسایی ساختار مساجد مهم و تاریخی کشور راه را برای طراحی مساجد که یکی از ارکان مهم و اصلی معماری اسلامی ایران است هموار می کند. برای شناخت بهتر مساجد و همچنین آگاهی در زمینه طراحی مساجد یکی از راه ها گونه شناسی است. گونه شناسی در معماری روشی است برای دسته بندی بناها براساس وجوه مشترک آن ها. پژوهش حاضر با فرض اینکه مساجد را می توان بر اساس یکی از وجوه مشترک آن ها مانند ایوان و همچنین بر اساس سلسله مراتب ورود به صحن دسته بندی کرد در پی پاسخگویی به این سئوال است که با استفاده از تحلیل شکلی ورودی مساجد مهم و تاریخی غرب و شمال غرب ایران آن ها را به چند دسته می توانیم تقسیم بندی کنیم؟ پژوهش حاضر با به کارگیری روش تفسیری تاریخی و از طریق مطالعه چهارچوب های نظری شناخته شده در زمینه گونه شناسی - مانند مدرسه موراتوری در پی پاسخگویی به سئوال فوق و دسته بندی مساجد براساس گونه های مختلف ورودی می باشد. برای این منظور در پی بررسی اسناد و مدارک تاریخی 60 مسجد مهم و تاریخی استان های آذربایجان شرقی،آذربایجان غربی، همدان، کرمانشاه، لرستان و کردستان مورد مطالعه قرار گرفت. در مرحله اول ابتدا مساجد از نظر ساختار کلی مورد بررسی قرار گرفته و نوع آن ها مشخص گردید )شبستانی، تک ایوانی، دوایوانی، سه ایوانی و چهار ایوانی( سپس در مرحله بعدی به بررسی سلسله مراتب ورودی مساجد پرداخته شد. در نهایت پس از بررسی های انجام شده ورودی مساجد ذکر شده به پنج گونه کلی تقسیم بندی شدند و نتایج بدست آمده از این پژوهش در قالب نقشه و جدول ارائه گردید

کلیدواژه ها:

گونه شناسی ، تحلیل شکلی ، ورودی مساجد ، مساجد تاریخی ، غرب و شمال غرب ایران