واکاوی پیامدهای روانی اجتماعی کنترل بیرونی رفتار در نظام خانواده از دیدگاه تئوری انتخاب

مطالعه حاضر با روش تحلیلی توصیفی در پی مشخص کردن پیامدهای روانی اجتماعی کنترل بیرونی در نظام خانواده از دیدگاه یکی از جدیدترین تئوری ها در حوزه روابط انسانی است. تئوری انتخاب به عنوان یک نظریه ی انگیزشی رفتاری، کنترل بیرونی را به عنوان یک عامل تخریب کننده برای روابط انسانی مطرح کرد. این ویژگی کنترل گری که از نظر گلاسر بسیار هم رایج می باشد منجر به یکسری پیامدها در خانواده می شود. به نظر می رسد این پیامدها را می توان در قالب چهار مولفه توضیح داد که شامل مسئولیت گریزی، هویت شکست، تعارضات زناشویی و والد فرزندی می باشد. باور به کنترل بیرونی، می تواند از طریق ایجاد احساس درماندگی در مقابل رویدادها و اتفاقات زندگی زمینه را برای مسئولیت گریزی در افراد فراهم کند. این باور همچنین می تواند از طریق تضعیف عزت نفس و خود کارآمدی - هویت شکست را در فرد ایجاد کند. اما از آنجا که گلسر بر نقش مهم روابط عاطفی در سلامت روانی تاکید می کند، کنترل بیرونی بوسیله تضعیف و حتی خارج کردن تصاویر ذهنی که هر کدام از افراد در دنیای مطلوب خود نسبت بهم دارند، می تواند تاثیر منفی بر روابط چه رابطه والدین و فرزندان و چه رابطه زناشویی داشته باشد. با عنایت به نقش مهم این پیامدها در سلامت روانی فرد و جامعه می توان به خانواده هاتئوری انتخاب را آموزش داد و با تاکید بر نتایج منفی که بر استفاده از کنترل بیرونی مترتب است، خانواده را نسبت به ایجاد چنین مشکلاتی واکسینه کرد.

کلیدواژه ها:

تئوری انتخاب ، کنترل بیرونی ، مسئولیت گریزی ، هویت شکست ، تعارضات والد فرزندی ، تعارضات زناشویی