شناسایی منشأهای داخلی طوفانهای گردوغبار با تأکید بر اثرگذاری طرحهای عمرانی (مطالعه موردی: استان خوزستان)

هدف مطالعه حاضر شناسایی دقیق منشأهای داخلی گردوغبار استان خوزستان، با بکارگیری روش ترکیبی سنجش از دور، GIS و رسوب شناسی است. برای این منظور، داده های مکانی خاکشناسی، کاربری اراضی، اقلیم، شیب (گردآوری از سازمان مربوطه) و رسوب شناسی به عنوان لایه های محدود کننده و لایه پوشش گیاهی، دمای سطح زمین و رطوبت خاک به عنوان لایه های اصلی استفاده شدند. نقشه رسوب شناسی منطقه از طریق نمونه برداری میدانی (900 نمونه) و تکنیک های دورسنجی تهیه گردید. همچنین لایه های اصلی با اجرای پردازشهای محاسباتی لازم روی تصاویر ماهواره لندست 8 استخراج شدند. لایه های محدودیت برای حذف مناطق فاقد پتانسیل تولید گردوغبار بکار گرفته شد. در مرحله بعد وزندهی لایه های اصلی با بکارگیری روش مقایسات زوجی و روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) صورت گرفت. بعد از ضرب هر لایه اصلی در وزن متناظر، تلفیق نهایی لایه ها انجام شد و نقشه مناطق منشأ گرد و غبار بدست آمد. برای صحت سنجی نتایج، بازدید میدانی در 180 نقطه از منشأها صورت گرفت که گویای دقت بالای مناطق شناسایی شده می باشند. نتایج نشان میدهد به 9/009 درصد از مساحت دشت خوزستان، معادل 349254 هکتار منشأهای تولید گرد و غبار هستند. همچنین عوامل مؤثر در ایجاد این منشأها مشخص شده اند. در این میان، علاوه بر تغییرات آب و هوایی، کاهش آب های سطحی و رطوبت خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی، طرح های عمرانی مانند سدها و خطوط حمل و نقل بسیار اثرگذار بوده اند.

کلیدواژه ها:

شناسایی منشأ گردوغبار ، سنش از دور ، رسوب شناسی ، سیست ، اولاعا جغرافیایی ، ورحهای عمرانی ، استان خوزستان