بازسازی فراوانی و سطح سیلاب های قدیمی رودخانه نکا با استفاده از دندروژیومورفولوژی

سیلاب به عنوان یک فرایند ژیومورفیک رودخانه ای بر مورفولوژی درختان حواشی و بستر رود اثر می گذارد ومنجر به پاسخ های رشدی متفاوتی در سری حلقه های درخت می شود. درختان کج شده و زخم خورده یکی ازرایج ترین انواع شواهد دندروژیومورفولوژیکی رخدادهای سیلابی گذشته در حواشی رودخانه ها هستند و برایتاریخ گذاری و بازسازی رخدادهای ژیومورفیک گذشته مورد استفاده قرار می گیرند. زخم های ایجاد شده بر تنهدرختان می تواند به عنوان شاخص های پالیواستیج برای بازسازی سطح و حجم سیلاب های قدیمی بکار رود.هدف این تحقیق بازسازی فراوانی رخدادهای سیلابی و سطح آنها در رودخانه نکا با استفاده از آنالیزحلقه های رشد در درختان زخم خورده و پاسخ به این فرضیه است که سطح سیلاب برآوردی از داده هایدندروژیومورفولوژی در حوضه آبریز نکا بیشتر از داده های ایستگاهی است ؛ بنابراین پس از بازدید منطقه وجمع آوری داده های اولیه و تعیین موقعیت نمونه ها، تعداد 18 نمونه از تنه درختان زخم خورده در حاشیه وکناره های بستر نکارود برداشت شد. پس از آماده سازی نمونه ها تعداد و عرض حلقه ها با استفاده از میز دیجیتالی LINTAB و برنامه نرم افزاری TSAPWIN با دقت 0/01 میلی متر شمارش و اندازه گیری شد و سال وقوع سیلاب ها از طریق کاهش ناگهانی در روند افزایشی پهنای حلقه درخت بازسازی گردید ؛ اما به منظور برآورد سطح سیلاب و تخمین دبی پالیوسیلاب ها بالاترین نقاط از بالاترین زخم ها به عنوان تخمینی برای دبیاوج در نظر گرفته شد و چهار مقطع عرضی از بستر اصلی رودخانه نقشه برداری شد تا ارتفاع سیل بر مبنای زخم های تنه درختان برآورد گردد. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد زخم ها به ترتیب از سیلاب سال های1387 با دبی پیک 130m(3)/sec و 1378 با دبی پیک 2000m(3)/sec منشا گرفته اند. علاوه بر این سیل سال 1999و نیز سیل سال 2003 با دبی پیک 361m(3)/sec بیشترین تاثیر را در روند رشد درختان حاشیه بستر داشته اند.همچنین دو سیلاب دیگر در سال 1320 و 1336 و مربوط به قبل از تاسیس ایستگاه هیدرومتری در منطقهبازسازی شد. این سیلاب ها زخم بزرگی را با ارتفاع حد بالایی زخم به طول 4277/37 از سطح زمین، بر رویساقه درخت بر جای نهاده و سطح سیلاب از طریق این زخم به مقدار 4277/37 مترمکعب در ثانیه برآورد گردید که بزرگترین دبی سیلابی رودخانه نکا در طی صد سال اخیر است و نشان می دهد که دبی های سیلابیو پک رودخانه نکا که از طریق دندروژیومورفولوژی بازسازی شده اند بسیار بیشتر از دبی های ایستگاهی اینرودخانه است.

کلیدواژه ها:

سیلاب ، حلقه های درخت ، پالیوفلاد ، دندروژیومورفولوژی ، نکارود