بازخوانی و سنجش عوامل موثر بر کیفیت محیط های مسکونی به انضمام ارایه مدلی پیشنهادی

افول وجوه کیفی محیط های سکونت بعنوان محصول رشد و توسعه شتابان شهرها، سبب بروز نارضایتی شهروندان گشته که عوارضی همچون افسردگی روحی و روانی تا اشکال مختلف آشوب ها و تخریب های شهری را منجر می گردد. در چنین شرایطی بسیاری از اندیشمندان و نظریه پردازان حوزه معماری و شهرسازی رویکرد ارتقای کیفیت محیط سکونت را به عنوان رهیافتی در دستیابی به هدف حیات مطلوب شهری عنوان کرده اند. اهداف اصلی این رویکرد در دو محور بهبود شرایط کالبدی محیط سکونت و تصورات ذهنی شهروندان از وضعیت کیفی محیط زندگی خویش تعریف می شود. این امر با هدف گذاری در ایجاد شرایط مطلوب کالبدی/محیطی و برداشت مثبت نسبت به جوانب عینی و قابل مشاهده محیط تحقق می یابد. برای این منظور لازم است متغیرها و مولفه های تاثیرگذار بر کیفیت محیط سکونت شناسایی شده و سطح رضایتمندی ساکنین از هر یک از این مولفه ها سنجیده شود تا در صورت وجود تفاوت آشکار در وضعیت سنجش شده با وضع مطلوب، نسبت به تدوین راهکارهای مناسب جهت ارتقا و بهبود مولفه های کیفیت اقدام گردد. در مقاله حاضر کوشش شده تا با بررسی نظریات و تجارب مختلف در زمینه سنجش کیفیت، با استفاده از رویکردی تحلیلی مدلی ارایه گردد تا با استفاده از آن بتوان در شرایط محیطی و اجتماعی متفاوت نسبت به ارزیابی کیفیت محیط سکونت ، نسبت به اهداف مشخص شده اقدام گردد. مطمینا توجه به میزان رضایتمندی سکونتی افراد مختلف در محیط های گوناگون با در نظر گرفتن عوامل مختلف کالبدی، می تواند عاملی در بهبود حیات شهری و افزایش حس تعلق ساکنین به محدوده خود بوده و زمینه از بین رفتن بسیاری از معضلات اجتماعی که امروزه دامن گیر محیط های مسکونی است را ایجاد نماید.

کلیدواژه ها:

محیط سکونت ، ادراک محیط ، رضایتمندی سکونتی ، مطلوبیت کالبدی - محیطی