مطالعه عوامل موثر در تخریب ارسباران و بررسی راهکارهای علمی و عملی با استفاده ازآنالیزسلسله مراتبی AHP وهمپوشانی وزنی مطابق تحلیل شبکه ای ANPدرGIS مطالعه موردی: شمالغرب ایران، ارسباران، حوضه آبخیز مردانقم چای

ارسباران، به شکلی اکوتون با غنای بالایی از تنوع گونه ای فون و فلورا و بعنوان یکی از ذخایر باارزش ژنی در شمالغرب کشور استقرار یافته است و متاسفانه طی دهه های اخیر، بعلت اثر عوامل مختلفی دچار فرسایش شده است. فرایندهای نامطلوبی مثل تجزیه اکوسیستمی، گسترش گونه های مهاجم گیاهی و کاهش پوشش جنگلی، کاهش تنوع زیستی و توالی های آلوژنی و بیوژنی و در کل توالی پس رونده و قهقرایی در سیمای کلی آن دیده می شود. این مطالعه جهت تعیین عوامل موثر بر تخریب پوشش جنگلی و بررسی راهکارهای مناسب جیست کاهش آن در حوضه مردانقم چای صورت گرفته است. برای نیل به این هدف، با استفاده تصویر ماهواره ای 5 آSFO نقشه های رقومی مورد نیاز تهیه و با استفاده از نظرات کارشناسی، اقدام به تعیین و وزن دهی عوامل اثرگذار در تخریب (6 معیار اصلی و 25 زیر معیار) و راهکارهای موجود (5 شاخص اصلی و 17 زیرشاخص) با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (AFP) انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که از بین 6 معیار اصلی (با ضریب ناسازگاری 03||0)، پارامترهای مربوط به کاستی های مدیریتی با وزن نسبی 0/38 بیشترین نقش و فاکتورهای موثر در توالی اتوژنی با وزن نسبی 0/034 کمترین نقش را در تخریب اکوسیستم جنگلی دارند. در بررسی راهکارهای موجود، (با ضریب ناسازگاری 04 || 0)، توجه به تولیدات جنگلی دارای بالاترین وزن نسبی (0/406) و توجه به توسعه صنعت توریسم (07/ 0 )، پایین ترین وزن نسبی را دارا شد. در این تحقیق با بررسی اولویت های تولیدی ارسباران براساسی قابلیت ها و توان اکولوژیکی آن، مشخص شد که از پنج نوع چالش های تولیدی جنگل (با ضریب ناسازگاری 0/01)، تولیدات محصولات غیر چوبی جنگل دارای بالاترین اهمیت و توسعه صنعت گیاهان دارویی در حاشیه، دارای کمترین اهمیت در چالش های تولیدی منطقه جهت کاهش اثرات تخریبی منطقه دارند. در گام نهایی تحقیق با استفاده از همپوشانی وزنی لایه ها (خصوصیات فیزیوگرافیکی، هیدرولوژیکی، ادافیکی، کاربری اراضی، زمین شناسی و ...) در G S به روش تحلیل شبکه ای (AN) جهت بررسی قابلیت های تولیدی گیاهان دارویی ارسباران بعنوان زیرشاخص اثرگذار و بعنوان بخش مهمی از محصولات فرعی منطقه پرداخته شد

کلیدواژه ها:

توالی آلوژنی و بیوژنی ، توالی پسرونده ، تحلیل سلسله مراتبی (AFP) ، ضریب ناسازگاری ، تحلیل شبکه ای (ANP)