اعتبارسنجی تذکره های دوره ی قاجار

بحث در ساختار تذکره ها و درجه ی اعتبارداده های آن موضوع بااهمیتی است؛ زیرا تذکره ها یکی از مهمترین منابع تحقیقی در حوزه ی زبان و ادبیات فارسی ،تاریخ ، علوم اجتماعی و... هستند. دردوره ی قاجارتذکره نگاری چنان رونق میگیرد که محک و معیار برای سنجش ذوق و سخن شناسی، به شمار میرود. در شرایط فرهنگی-اجتماعی و تحولات عصر قاجار و دوره ی مشروطه، فضای انتقادی شکل گرفته، ایجاب میکرد که تذکره نویسان به اعتبار و اصالت محتوای اثرشان توجه بیشتری داشته باشند. در این جستار، به هدف اعتبارسنجی تذکره های دوره قاجارمیزان توجه تذکره نویسان این دوره، به ذکر منابع و نیز دقت و وسواس تذکره نویس درجمع آوری اطلاعات، یا عدم تعهد و سهل انگاری وی مورد بررسی قرار گرفته است. در تذکره های عصری، دوستی و هم صحبتی و یا مکاتبه ی تذکره نویس با شعرای معاصر خود و درخواست شعر (و شرح حال) از آنان، معتبرترین ماخذ جهت کسب اطلاعات در مورد شعرا و دسترسی به اشعار ایشان است. نتایج حاکی از اینست که در فضای انتقادی، بیشتر مولفین از بیم نکوهش نقادان و گمان انتحال، نه تنها به ذکر منابع و مآخذ خود پرداخته اند؛ بلکه دقت و تعهد بیشتری در گردآوری محتوای تذکرهشان از منابع معتبرتر، داشته اند.

کلیدواژه ها:

اصاتت و اعتبار ، ذکر منابع ، تذکره های دوره ی قاجار