تبیین راهکارهای طراحی معماری به منظور نشاط آوری و مقابله با افسردگی (با تاکید بر شناسایی شاخص های تاثیرگذار بر حواس 5گانه)

معماری، فرایندی است فیزیکی در جهت خلق بناهایی برای عملکردهای مختلف که با مجموعه احساسات و ایده-هایی برای بهتر زیستن و رفع نیازهای فیزیکی و روانی نمود می یابد. متاسفانه در معماری امروز، کانون توجه طراحان به رفع نیازهای فیزیکی معطوف گردیده و توجه به نیازهای روانی در معماری امروز کمتر به چشم می خورد درحالی که تحقیقات صورت گرفته شده نشان می دهد، طراحی محیط ساخته شده نتایج و تاثیرات مهمی در سلامت روان دارد. با توجه افزایش روزافزون آمار بیماری های روان و افسردگی در جوامع امروزی، بخصوص ایران، به نظر می رسد اگر تفکر معماران امروز، با توجه به معضلات فعلی زندگی شهری تغییر یابد و طراحی ها با توجه به سلامت روان به طرف پیشگیری از بیماری های روان سوق داده شود، به طورقطع رندگی مردم نیز ماندگارتر و بانشاط تر خواهد گشت.ازآنجایی که دریافت اطلاعات از یک محیط با استفاده از حواس پنج گانه صورت می پذیرد می توان گفت حواس در ایجاد ارتباط با محیط نقش مهمی دارند. درواقع سیستم حواس، کانال اصلی برای برقراری ارتباط با جهان پیرامون است. به همین منظور طراحان معماری باید از قانون مندی های مرتبط با احساس اطلاعات کافی داشته باشند.این مقاله با نگاه میان رشته ای و با بررسی اسناد و مطالعات کتابخانه ای در حوزه های گوناگون روان شناسی، روان شناسی محیطی و معماری، در راستای شناخت ریشه ای شاخص های مشترک میان سلامت روان و معماری، صورت گرفته است. به همین منظور عوامل معماری موثر بر حواس پنج گانه که در طراحی سبب نشاط آوری و سلامت روان در مخاطبین می گردد، مورد ارزیابی قرارگرفته شود تا با کاربردی کردن این مولفه ها را در طراحی معماری به پیشگیری و کاهش شیوع بیماری افسردگی، کمک نمود.نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که، ایجاد نشاط در محیط و کاهش افسردگی با کمک معماری، ملزم به شناخت بیشتر نیازهای روانی مخاطبین و توجه به حواس پنج گانه در طراحی، که از عوامل تاثیرگذار در درک محیط می باشد، است. از طریق راهکارهای معمارانه می توان سبب گشت تا یک محیط ساخته شده سبب سلامت روان و یا تضعیف آن شود. به همین منظور در انتها راهکارهایی برای تحقق این هدف ارایه گردیده است.

کلیدواژه ها:

افسردگی ، نشاط آوری ، روان شناسی محیطی ، حواس پنج گانه ، سلامت روان