بازتاب اقلیم گرایی در چهار رمان معاصرفارسی

سال های دهه چهل را میتوان سال های واقعی پیدایش داستان روستایی و اقلیمی ایران دانست. در سال های چهل، داستان نویسی فارسی در سیر تکاملی خود، گسترش اقلیمی می یابد. اما در دهه چهل 50 و 60 ضمن تغییر علت وجودی ادبیات اقلیمی خاص دهه 40 ،جنگ های مطرح شهرستانی نیز قادر به ایفای نقش نبودند که در دهه چهل داشتند. زیرا مسایل دیگری دردستور کار داستان نویسی قرار گرفت. پیش از این بخش عمده داستان های روستایی حاصل سفرهای هیجان انگیز نویسندگان جوانی بود که به عنوان سپاهی دانش روانه روستاها می شدند. اینان بر اساس باور روشنفکری مطرح زمانه بازگشت به زمین در خصوصیات بومی داستان های ناتورالیستی می نوشتند که در همبافتی از انتقاد اجتماعی و فولکلور بود. اما محتوا و موضوع این نوع داستان نویسی دردهه 60 نیز از یک زاویه تکراری به نظر میرسید. در داستان های روستایی دهه 60 چون بحث تجدد و چگونگی نفوذ آن درجامعه سنتی ایران از بحث های اساسی این دهه بود. لذا نویسندگان این دهه بیش از پیش به جامعه بومی به مثابه جامعه عقب افتاده ای نگریستند که در اثر برخورد با جلوه های تجدد سرگشته شده است. و این سرگشتگی ناشی از زیست همز مان سنتهای عجیب گذشته درکنار باورهای امروزی را عمدتا در قالبی ریالیستی جادویی نشان دادند. ویژگی عمده ای که اقلیم گرایان این دوره را از پیشینیان جدا میکند جایگزینی تخیل به جای مستند گرایی است. در این جستار برآنیم که چند رمان و داستان معاصر فارسی را به نوعی درآنها شاهد بازتاب رنگ اقلیمی مناطق مختلف ایران هستیم بپردازیم.

کلیدواژه ها:

اقلیم گرایی ، آثارداستانی ، چوبک ، دانشور ، علوی ، افغانی