بررسی روند تجلی مضامین شیعی در نگارگری ایران

با توجه به حضور و نفوذ شیعیان در جامعه ایران، مضامین و باورهای شیعی، بخشی از درونمایه نگارگری ایرانی را به خود اختصاص دادهاند؛ اما نکته قابلتامل این است که متاثر از شرایط و فضای مذهبی، سیاسی و فکری هردوره، این دسته از مضامین بر مبنای روایتهای گوناگون مصور شدهاند. این مقاله در قالب دو دوره از ایلخانی تا آغاز صفوی و دوره صفوی به بررسی روند تجلی مضامین شیعی در نگارگری ایرانی پرداخته است. شناسایی چگونگی مصورسازی مضامین شیعی و بررسی و تحلیل روند تحول آن در نگارگری ایرانی بر مبنای روایت، هدف اصلی این مقاله است. بدین منظور، نگاره های شاخص دارای مضمون و محتوای شیعی از دوره ایلخانی تا صفوی بررسی و تحلیلشدهاند. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات، از منابع کتابخانهای جمع آوری شده است. نتایج بیانگر آن است که در دوره اول از عصر ایلخانی تا آغاز صفوی، روایتی تاریخی، قهرمانی و اسطوره ای از مضامین، شخصیتها و باورهای شیعی در نگارگری ایران بروز یافته است؛ اما در دوره دوم با حاکم شدن اقتدار تشیع در عصر صفوی، مضامین شیعی بر مبنای روایت معنوی و قدسی به تصویر درآمده اند که موجب بروز تمهیدات تجسمی و جلوه های خاصی از پردازش های نمادین در نگاره های این دوره شده است.

کلیدواژه ها:

نگارگری ایرانی ، نگارگری ایلخانی ، نگارگری صفوی ، مضامین شیعی