بررسی حقوقی حق ازدواج سرپرست با فرزندخوانده با تکیه بر مفاهیم حقوق شهروندی

فرزندخواندگی نهادی حقوقی، اخلاقی، اجتماعی و جزوی از اجزا حقوق شهروندی است که به واسطه آن رابطه ی خاص حقوقی بین کودک بی سرپرست یا بد سرپرست و زن و شوهر یا زن فاقد شوهر و اولاد، تحت شرایط و ضوابط خاصی به وجود می آید. در بعضی از کشورها که فرزندخواندگی کامل در حقوق شهروندیشان وجود دارد، فرزندخوانده ها در ردیف فرزند واقعی از تمامی حقوق و مزایای فرزندی از جمله حقوق ارثیه و تمامی حقوق شهروندی برخوردارند. در این نوشتار مساله ازدواج سرپرست با فرزندخوانده اش در حقوق موضوعه ایران و حقوق شهروندی مورد بررسی قرار گرفته است. پس از تصویب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب 1392، موضوع ازدواج سرپرست با فرزندخوانده به یکی از موضوعات پر بحث به ویژه در فضای رسانه ای و مجازی و بر ضد حقوق شهروندی تبدیل شد. در حقوق ایران نهادی به عنوان فرزندخواندگی به این مفهوم که فرزندخوانده از هر حیث در حکم فرزند واقعی باشد وجود ندارد و فرزندخواندگی در حقوق ایران برخلاف حقوق برخی کشورها نمی تواند سبب ایجاد هیچ گونه جدایی و انفصالی در هیچ سطحی میان فرزندخوانده و خانواده اصلی وی گردد. از این رو بر اساس ادله اولیه، دلیلی بر حرمت نکاح بین شخص تحت سرپرستی با سرپرستان وی وجود ندارد. با این حال تصریح بر جواز ازدواج سرپرست با فرزندخوانده در قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب سال 1392 کاملا غیر ضروری به نظر می رسد؛ چرا که با وجود عدم ابتلا و نیز حساسیت زا بودن مساله در سطح داخلی و خارجی و با عنایت به ملاک کراهت ازدواج قابله و مربیه با فرزندی که به دنیا آورده به عنوان امری مطرح در فقه و روایات ما، قانون گذار به راحتی می توانست نسبت به این مساله همانند قانون منسوخ سال 1353 سکوت اختیار کند؛ بی آن که خلایی جدی در این باره به وجود آید.

کلیدواژه ها:

حقوق شهروندی ، فرزندخوانده ، سرپرست ، عقد نکاح