سیستم های اطلاعات پزشکی و سلامت ارزیابی زیرسیستم مدیریت اطلاعات سلامت براساس شاخص های ارزیابی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با استفاده از شیوه تحلیل سلسله مراتبی در سال 1395

مقدمه:امروزه استفاده از سیستم های اطلاعات در بیمارستان ها تغییرات چشمگیری را در مدیریت سلامت ایجاد کرده و ارزیابی وسیله ای برای به حداکثر رساندن احتمال موفقیت این سیستم ها است. با توجه به توسعه چشمگیر سیستم های اطلاعات بیمارستان، لزوم یک ارزیابی بومی با رویکرد کاربر محور احساس می شود. این مطالعه با هدف ارزیابی و رتبه بندیزیرسیستم های اطلاعات مدیریت (پذیرش، ترخیص و مدارک پزشکی) بیمارستان های آموزشی درمانی شهر اصفهان انجام شد. روش بررسی: مطالعه حاضر تحلیلی مقطعی و روش پژوهش از نوع کاربردی است و در سال 1395 انجام شد. جامعه آماری در مرحله اول پژوهش، شامل کاربران زیرسیستم مدیریت اطلاعات و در مرحله دوم زیرسیستم های مدیریت اطلاعات بیمارستان موجود در بیمارستان های آموزشی شهر اصفهان بود. داده ها در مرحله اول مطالعه با استفاده از پرسشنامه ای (به صورت مقایسات زوجی) برگرفته از چک لیست شاخص های ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی منتشر شده توسط دفتر آمار و فن آوری اطلاعات وزارت بهداشت نسخه 4/3 تهیه و مولفه های مرتبط با زیرسیستم مدیریت اطلاعات با شیوه تحلیل سلسله مراتبی در نرم افزار اکسل وزن دهی گردید. سپس با استفاده از چک لیست مذکور و شیوه وزن دهی ساده، زیرسیستم مدیریت اطلاعاتسیستم های سایان رایان اکباتان، پویا سامانه دیبا، کوثر سلامت سپاهان و رایاوران رتبه بندی شد. یافته ها: از بین تمامی مولفه های زیرسیستم مدیریت اطلاعات، در زیرسیستم مدارک پزشکی به قابلیت جست وجوی وضعیت پرونده های تشکیل شده در بیمارستان ، در زیرسیستم پذیرش به امکان ثبت اطلاعات شناسایی کننده بیمار و توانایی اصلاحآن ها (با ارجحیت قابلیت ثبت کد ملی بیماران) و در زیرسیستم ترخیص به امکان ثبت کسورات اعمال شده از سازمان های بیمه گر بر روی صورتحساب بیماران و پزشکان اولویت بالایی دادند. از سوی دیگر به دنبال بررسی هر یک از انواع سیستم های اطلاعات بیمارستان های موردمطالعه مشخص شد که میزان رعایت این شاخص ها در زیرسیستم پذیرش سیستم اطلاعات کوثر سلامت سپاهان 96/98% در سیستم اطلاعات پویا سامانه دیبا 88/09% در سیستم اطلاعات رایاوران 82/86% و در سیستم اطلاعات سایان رایان اکباتان 70/57 بود. در زیرسیستم ترخیص میزان رعایت شاخص ها در سیستم اطلاعات سایان رایان اکباتان 94/8% در سیستم اطلاعات رایاوران 91/81% در سیستم اطلاعات کوثر سلامت سپاهان 88/39 % و سیستم اطلاعات پویا سامانه دیبا 80/74 % بود. در زیرسیستم های مدارک پزشکی تمامی سیستم های اطلاعات موردبررسی میزان رعایت شاخص ها به صورت کامل 100% بود. نتیجه گیری: زیرسیستم پذیرش کوثر سلامت سپاهان با رعایت شاخص های ارزیابی، رتبه نخست و زیرسیستم پذیرش سایان رایان اکباتان کمترین رتبه را به خود اختصاص داد. زیرسیستم اطلاعات ترخیص سایان رایان اکباتان با رعایت شاخص های ارزیابی، رتبه نخست و زیرسیستم اطلاعات ترخیص پویا سامانه دیبا کمترین رتبه را به خود اختصاص داد و در زیرسیستم مدارک پزشکی تمامی سیستم ها رتبه یکسانی را به خود اختصاص دادند. وزن دهی به چک لیست ارزیابی سیستم های اطلاعات مدیریت وزارت خانه با رویکرد کاربرمحور و توسط صاحبان اصلی فرآیندها یعنی کاربران نهایی از دیگر دستاوردهای این مطالعه است که می تواند به کاهش شکاف بین توسعه دهندگان سیستم با کاربران نهایی بیانجامد و به واسطه آن می توان به رتبه بندی واقع- گرایانه تر سیستم های اطلاعات مدیریت بیمارستان پرداخت. با توجه به اینکه زیرسیستم های مدیریت اطلاعات سیستم های موردمطالعه در دیگر استان ها نیز در حال استفاده است نتایج حاضر می تواند برای افراد ذی ربط و وزارتخانه نیز مفید واقع شود. لازم به ذکر است که چک لیست وزن دهی شده در این مطالعه می تواند به عنوان ابزاری برای ارزیابی عینی تر سایر سیستم ها در کشور پیشنهاد شود. علاوه بر این توصیه می شود زیرسیستم مدیریت اطلاعات سلامت جایگزین عبارات زیرسیستم مدارک پزشکی، پذیرش و ترخیص شود

کلیدواژه ها:

سیستم مدیریت اطلاعات سلامت ، ارزیابی ، بیمارستان آموزشی ، تحلیل سلسله مراتبی