بررسی جایگاه فرم شهری در پایداری شهری با تاکید بر ردپای اکولوژیکی

فرم شهر و الگوهای کاربری زمین و نوع ساختارهای موجود در شهر، تاثیر معناداری بر میزان ردپای اکولوژیکی به عنوان یکی از مولفه های زیست محیطی توسعه پایدار می گذارد. این مقاله ارتباط میان فرم شهری و الگوی زندگی را با میزان ردپای اکولوژیکی انسان بر محیط بررسی می کند. هدف کلی دست یابی به دانش تجربی و نظری در مورد ارتباط میان برنامه ریزی فیزیکی شهر و میزان ردپای اکولوژیکی است. این دانش زمینه ای را برای بحث در خصوص اصول و راهکارهایی برای توسعه شهری پایدار فراهم می کند. این مقاله بر پایه دو فرض اصلی بنا شده است: اول اینکه میزان آسیب های محیطی رابطه زیادی با میزان ردپای اکولوژیکی دارد و چالشی بزرگ را برای دستیابی به توسعه پایدار ایجاد می کند. دوم بخش بزرگی از ردپای اکولوژیکی انسان بر محیط زندگی بستگی به الگوی زندگی و شرایط محیط فیزیکی آن ها دارد. به عنوان مثال روشی که برای طراحی و مکانیابی خانه هایمان به کار می بریم. از طرفی حمل و نقل نیز عامل مهمی در میزان مصرف انرژی و نهایتا ردپای اکولوژیکی است؛ سفرها به دو دسته سفرهای روزمره و سفرهای اوقات فراغت تقسیم می شوند. با وجود اینکه می دانیم سفرهای روزمره مثل رفتن به محل کار، خرید، بردن بچه ها به مدرسه و ... به شدت از شرایط زندگی خانوارها متاثر هستند؛ این مساله ممکن است برای سفرهای اوقات فراغت نیز صحیح باشد. با توجه به تمامی این مسایل و آنالیز ردپای اکولوژیکی برای فاکتورهای مختلف پیشنهاد می شود که توسعه شهری پایدار به سمت تمرکز غیرمتمرکز برود؛ یعنی به طور مطلق نمی توان گفت شهر فشرده نسبت به ساختار پراکنده یک شهر نمونه پایدارتر و با ردپای اکولوژیکی کمتر است بلکه به عنوان نمونه ایجاد شهرهایی نسبتا کوچک با تراکم بالا و فواصل کوتاه بین منازل مسکونی و محل های خدمات خصوصی و عمومی.

کلیدواژه ها:

فرم شهری ، توسعه پایدار ، رد پای اکولوژیکی ، شهر فشرده ، تمرکز غیر متمرکز