بررسی زمین ساخت فعال در حوزه آبخیز دشت بیرجند با استفاده از فاکتورهای مورفومتریک

تحلیل های ریخت سنجی به عنوان ارزیابی کمی ویژگی های هندسی اشکال زمینی قابل بررسی می باشند. حوزه دشتبیرجند با مساحت 3155 کیلومتر مربع در ناحیه کوهستانی رشته کوه های باقران و شکراب واقع شده است. هدف از اینپژوهش استفاده از شاخص های ریخت سنجی نظیر شاخص شاخص انتگرال هیپسومتری، شاخص عدم تقارن توپوگرافی،شاخص نسبت عرض کف دره به ارتفاع آن و شاخص عدم تقارن زهکشی می باشد. با استفاده از این شاخص ها (AF, Ff،Hi, T) می توان عملکرد کلی فعالیت تکتونیکی منطقه را بررسی کرد. مقادیر شاخص های مورفومتریک منطقه مورد مطالعهبا تقسیم شدن منطقه به 36 زیرحوزه مورد بررسی قرار گرفته است. شاخص Vf ، منطقه را به چهار کلاس فعال که مساحت 41/07% و کلاس نسبتا فعال به مساحت 6/38% و کلاس نسبتا غیرفعال به مساحت 20/99%، کلاس غیر فعال به مساحت 31/57% را به خود اختصاص داده است. اکثر زیرحوزه های منطقه دارای کج شدگی (AF) می باشند که خود نشان دهنده فعال بودن منطقه میباشد حدود 52 % حوزه را در محدوده کلاس فعال و 17 % در محدوده کلاس متوسط و 29% در محدوده کلاس غیر فعال واقع شده اند. حدود 50/28% حوزه دشت بیرجند در محدوده کلاس عدم تقارن شدید (T) را زیرحوزه هایی با کلاس 1 فعال، 29/62% را کلاس 2 یا متوسط و 67/80 حوزه را کلاس 3 یا غیرفعال به خود اختصاص داده است. نتایج بدست آمده نشان میدهد که ارتفاعات حوزه دشت بیرجند رشته کوههای باقران و شکراب از نظر فعالیت تکتونیکی فعال میباشد و ازنظر مورفولوژی، حوزه دشت بیرجند درحال تغییر می باشد.

کلیدواژه ها:

شاخص های ژیومورفولوژی ، مورفومتریک ، تکتونیک ، حوزه آبخیز