بررسی مولفه های شخصیت پرخاشگر براساس نظریه کارن هورنای در آثار جمال زاده و هدایت با تکیه بر داستان های آدم بدنام و علویه خانم

پرخاشگری یکی از انواع روان رنجوری است. برخی از روانشناسان چون فروید، آدلر، هورنای، گوردون آلپورت، مک کری، پل کاستا، فروم و موری نظریاتی را درباره پرخاشگری مطرح کرده اند. در این پژوهش، نظریه کارن هورنای به عنوان چارچوب نظری انتخاب شده است؛ زیرا دیدگاه او با داستان های  جامعه آماری این پژوهش و همچنین با نحوه شخصیت پردازی داستان ها، تناسب بیشتری دارد. هورنای، یکی از پیروان فروید در زمینه روان کاوی اجتماعی است. وی، افراد روان رنجور را به سه تیپ: 1. مهرطلب ( مطیع) 2. برتری طلب (پرخاشگر) 3. عزلت طلب (منزوی)، تقسیم می کند. برتری طلبی یا پرخاشگری، موضوع اصلی این پژوهش است. از مباحثی که هورنای درباره پرخاشگری مطرح کرده است؛ شش مولفه مهم به روش استنتاجی و استنباطی به دست آمد که عبارت اند از: 1. سلطه جویی، بی اعتنایی به دیگران و داشتن توقعات نابجا 2. بدزبانی وتحقیر دیگران 3. بی رحمی4. آشکار کردن بی ملاحظه خشونت 5. اصالت منفعت و استثمار دیگران 6. جر و بحث شدید و انتقاد از دیگران . بررسی ها نشان می دهد که بسامد مولفه بدزبانی و تحقیر دیگران، از سایر مولفه ها بیشتر است . روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. چشم انداز پژوهش، نشان دهنده آن است که پرخاشگری، یکی از ویژگی های مهم رفتاری ایرانیان بر اساس داستان های جمال زاده و هدایت است؛ زیرا در این داستان ها شمار زیادی از مصادیق پرخاشگری وجود دارد.

کلیدواژه ها:

هورنای ، جمال زاده ، هدایت ، پرخاشگری