یادداشت فنی: تحلیل موارد ادعا و اختلاف قراردادهای پروژه های عمرانی در صنعت نفت و گاز ایران و ارائه راهکارها

قراردادهای پروژه های عمرانی در صنعت نفت و گاز در ذات خود پیچیده اند. برای تامین هدف قراردادها ضروری است توسط گروه متشکل از کارفرما، مشاور و پیمانکار اجراء شوند. جنبه های منحصر به فرد هر پروژه و مجموعه تشکیل دهنده هر گروه کاری که بسیاری از آن ها قبلا نیز با یکدیگر کار نکرده اند، منجر به عدم توافق ها می گردد. نمی توان انتظار داشت که تمام جنبه های پروژه در مراحل طراحی و تهیه اسناد مناقصه پیش بینی شده باشند. لذا غالبا در مواردی تناقض هایی در اسناد قرارداد پیش می آید، حتی امکان دارد بر سر تفسیر مواردی که در مفاد قرارداد به آن ها اشاره شده، از سوی طرفین توافق نباشد. ریشه عدم توافق هرچه باشد، منجر به بروز ادعا و نهایتا اختلاف می گردد. عدم پیش بینی و یا درج متون مبهم در برخی از مفاد قرارداد و هم چنین آگاه نبودن ارکان پروژه نسبت به شرایط، تعهدات و قوانین حاکم بر قرارداد، توافق در راه حل مشکلاتی که هنگام اجراء و عموما در پایان پروژه ها اتفاق می افتد را پیچیده و گاهی غیرممکن می سازد. لذا ادعاها به اختلافات منجر شده و ضمن اعمال خسارات مالی به پیمان کاران و یا کارفرما بعضا نیز کار پروژه به صورت کامل به انجام نمی رسد.  در ایران در زمینه ادعاها و اختلافات در گرایش های مختلف و به ویژه در حوزه قراردادهای نفتی، مطالعات اندکی صورت گرفته، لذا در این تحقیق به آن پرداخته شد. ابتدا با بررسی سابقه، نسبت به شناسایی عوامل بروز ادعا و اختلاف در مراحل مختلف اجرای پروژه های نفتی از مقدماتی تا بهره برداری اقدام، و سپس با تنظیم پرسش نامه نظر کارشناسان خبره در خصوص این عوامل جمع آوری و پس از تجزیه و تحلیل آن ها با نرم افزار SPSS نسبت به تعیین عوامل تایید شده و هم چنین منشا بروز آن ها اقدام گردید. نهایتا عوامل مورد تایید در ایجاد ادعا و اختلاف و منشا بروز آن ها از نظر اهمیت طبقه بندی شدند.

کلیدواژه ها:

عامل ، ادعا ، اختلاف ، راهکار ، قراردادهای عمرانی نفت و گاز ، ایران