بازسازی نظام سیاسی قبرستان در زمان حاکمیت ولات عباسی بر اساس سکه ها

تبرستان از جمله آخرین ولایاتی بود که عربهای مسلمان در زمان خلافت منصور عباسی (158-137 ه.ق) موفق به فتح آن شدند. در پی این فتح تبرستان جزوی از ایالات تابع خلافت عباسی شد که از این پس اداره آن به والیانی از طرف خلیفه سپرده شد. انتخاب والیان برای کنترل ایالات مختلف برگرفته از نوع نظام سیاسی حاکم در زمان عباسیان است. با توجه به شواهد مکتوب تاریخی، عصر اول خلافت عباسیان، دوره شکل گیری ساختار نظام اداری پاتریمونیال - بوروکراتیک بوده که در این نوع نظام، کارگزاران اداری از میان افراد وفادار به حاکم و توسط وی انتخاب می شدند. اما در ارتباط با گاهنگاری و ماهیت حکومتی ولات عباسی در تبرستان، گزارش منابع مکتوب تاریخی متفاوت و در برخی موارد ناقص بوده و باعث سردرگمی پژوهشگران شده است. در این میان می توان از مضامین ضرب شده بر سکه های ولات (سکه های عرب- تبرستانی و سکه های اسلامی) به عنوان منبعی مهم از آن دوره استفاده کرد. هدف تحقیق حاضر آن است تا چگونگی کنترل و اداره ایالت تبرستان از سوی خلفای عباسی و همچنین سلسله مراتب اداری مربوط به حاکمان این ایالت با توجه به گزارش های تاریخی، شواهد سکه شناسی و تحلیل دادهها مطالعه شود. بدین منظور تعداد 179 سکه ضرب تبرستان مورد مطالعه قرار گرفته است که در هشت موزه و مجموعه شامل موزه ملی ایران، موزه ملک، موزه بانک سپه، کاتالوگ سکه های شمس اشراق، انجمن سکه شناسی امریکا، موزه فیتز ویلیام و مجموعه سکه های اسلامی دانشگاه توبینگن نگهداری می شوند

کلیدواژه ها:

تبرستان ، خلافت عباسیان ، نظام اداری ، سکه های والیان