بررسی و مقایسه شاخص های اجتماعی-اقتصادی عملیات حفاظت آب و خاک در اکوسیستم های مرتعی (منطقه مورد مطالعه: شهرستان ملارد)

مراتع کشور با سطحی معادل 86 میلیون هکتار که بیش از 53 درصد از مساحت ایران را در بر میگیرند، از جمله حیاتی ترین بسترهای تداوم حیات و توسعه پایدار هستند. از جمله مهم ترین چالش هایی که مراتع با آن روبه رو هستند وقوع خشکسالی و فقدان پوشش گیاهی و در نتیجه قرار گرفتن خاک در معرض فرسایش است. اجرای طرح های مدیریت مشارکتی منابع طبیعی با افزایش سرمایه های اجتماعی و مالی باعث افزایش ظرفیتسازگاری بهره برداران مرتع در مواجه با بحران های زیست محیطی میگردد. هدف از تحقیق حاضر، مقایسه و بررسی شاخص های اجتماعی-اقتصادی عملیات حفاظت آب و خاک در شهرستان ملارد است. در این پژوهش، شاخص های ظرفیت سازگاری بر اساس آزمون های آماری و پرسشنامه ظرفیت سازگاری در دو گروه سامان های عرفی تحت پوشش طرح مدیریت مشارکتی منابع طبیعی (طرح تعمیم ترسیب کربن) و خارج از محدوده این طرح مقایسه شدند. دو سامان عرفی گمرگان و اکرم آباد به عنوان سامان های تحت پوشش طرح و دو سامان عرفی حسین آباد علیزاده و محمدآباد قمشلو نیز به عنوان سامان های خارج از محدوده طرح انتخاب شدند. نتایج آزمون تی تک نمونه ای برای مقایسه شاخص های ظرفیت سازگاری در بین دو گروه سامان عرفی نشان داد که از میان پنج مولفه (منابع مالی، اطلاعات، مهارت ها و مدیریت، زیرساخت ها، موسسات و شبکه ها و تساوی حقوق)، به جز مولفه تساوی حقوق، باقی مولفه ها در درون و بیرون محدوده طرح دارای اختلاف معنی دار هستند و سامان های عرفی درون طرح مدیریت مشارکتی دارای میانگین بالاتری نسبت به سامان های عرفی خارج از محدوده طرح هستند.

کلیدواژه ها:

مدیریت مشارکتی مرتع ، بهره برداران مرتع ، سازگاری ، خشکسالی ، ملارد