نیازسنجی و تدوین راهنمای آمادگی نظام سلامت در مواجهه با بیماریهای واگیر و تروما در گردهمایی گسترده اربعین

زمینه و هدف: اربعین از بزرگترین گردهماییهای صلح آمیز در بین مسلمانان میباشد. بیماریهای واگیر و تروما ازجمله مشکلات شایع مربوط به این مراسم و آمادگی جهت مقابله با آنها یکی از دغدغه های مهم نظام سلامت محسوب میگردد. پژوهش حاضر باهدف نیازسنجی و تدوین راهنمای آمادگی نظام سلامت در مواجهه با بیماریهای واگیر و تروما در گردهمائی گسترده اربعین طراحی شده است.روش کار: این مطالعه از انواع مطالعات کاربردی است که طی مراحل مختلف مروری، کمی و کیفی انجام شده است. در مطالعه مروری از پایگاه های دادهای چون ubMed, Web of Science, Scopus, and Cochrane ، در مطالعه کمی از ضریب جینی، منحنی لورنز و ضریب همبستگی پیرسون و در مطالعه کیفی جهت دستیابی به عوامل موثر و چالشهای موجود از تحلیل محتوای کیفی و با 22 مشارکت کننده بهره گرفته شد. از نتایج کسب شده مطالعه مروری، کمی و کیفی جهت تدوین راهنمای آمادگی نظام سلامت استفاده شد و برای اعتبارسنجی آن از روش دلفی 3 مرحله ای و با 40 متخصص استفاده گردید.یافته ها: نتایج به دست آمده از مطالعه مروری در خصوص بیماریهای واگیر نشان داد که عفونتهای تنفسی، گوارشی و مننژیت مننگوکوکی به ترتیب بیشترین فراوانی را در گردهماییهای گسترده مذهبی دارد و در زمینه تروما هم نتایج نشاندهنده این است که مرگ ومیر ناشی از تروما در گردهماییهای گسترده مذهبی بیشترین فراوانی را دارد. نتایج مطالعه کمی حاکی از آن است که توزیع منابع در شهرهای مرزی از برابری بیشتری نسبت به مسیر پیاده روی در عراق برخوردار است. نتایج مطالعه کیفی نشان داد که چالشهای نظام سلامت در مواجه ه با بیماریهای واگیر شامل نقص زیر ساخت بهداشتی در عراق، کنترل ضعیف مولفه های موثر بر بیماریهای واگیر، درک پایین از خطر در زائرین و آموزش بهداشت برنامه ریزی نشده میباشد. همچنین عوامل موثر بر نظام سلامت در تروما شامل عوامل افزایش دهنده یا کاهش دهنده احتمال وقوع حوادث، زیرساختهای درمانی، منابع سازمانی و هماهنگی سازمانهای متولی میباشد. از جمعبندی و تحلیل مراحل مروری، کمی و کیفی راهنمای اولیه تدوین گردید و جهت اعتبار سنجی آن از روش دلفی 3 مرحله ای استفاده شد. درنهایت 40 نفر از صاحبنظران بعد از 3 دور نظرسنجی به روش دلفی راهنماهای آمادگی نظام سلامت جهت گردهمایی گسترده اربعین را در دو حیطه بیماریهای واگیر و تروما تائید نمودند. راهنمای نهایی آمادگی جهت مواجهه با بیماریهای واگیر دارای 4 حیطه و 48 گویه بود که جهت دستیابی به تحقق اهداف این حیطه ها، برنامه ریزی آموزشی موردنیاز است. همچنین در راهنمای نهایی آمادگی تروما، 6 حیطه و 43 گویه بود که جهت دستیابی به تحقق اهداف این حیطه ها، برنامه هماهنگی موردنیاز است.نتیجه گیری: با توجه به فراوانی بیماریهای واگیر و تروما در مراسم اربعین ضروری است اقدامات پیشگیرانهای مانند غربالگری افراد آسیب پذیر واکسیناسیون، بهداشت فردی، آموزش بهداشت، سامانه مراقبت سندرمیک، بهبود شرایط اقامت زائرین، ارتقای خدمات پیش بیمارستانی و بیمارستانی انجام شود. همچنین توزیع برابر منابع و دسترسی بر اساس نیاز و همکاریهای بین المللی صورت گیرد. استفاده از راهنمای آمادگی نظام سلامت با تمرکز بر آموزش برنامه ریزی شده جهت بیماریهای واگیر و هماهنگی برای تروما موجب کاهش بار بیماریها و آسیبها در این گردهمایی مذهبی میگردد.

کلیدواژه ها:

آمادگی ، نظام سلامت ، بیماریهای واگیر ، تروما ، راهنما ، گردهمایی گسترده مذهبی ، اربعین