تاثیر ایدئولوژی در نگاه به وطن در شعر مشروطه و انقلاب اسلامی

        انقلاب مشروطه با اندیشه ملی گرایی و تجدد خواهی و با ایجاد دگرگونی های عمیق در حوزه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، ساحت ایدئولوژی ملت درباره انسان، نقش دین در اداره امور جامعه و وطن خواهی را دستخوش تغییرات اساسی کرد و مفاهیم جدید را به گفتمان غالب تبدیل نمود. انقلاب­ اسلامی نیز با ایدئولوژی توحیدی برای حاکمیت بخشیدن به قانون اسلامی و استقرار نظام سیاسی مبتنی بر دین، جهان­بینی ملت و بنیان های فرهنگی و اجتماعی را دگرگون­کرد. وطن از جمله موضوعات مشترکی است که در شعر این دو انقلاب، متفاوت از مفهوم قدیم آن، با بسامد بالایی به ­کار ­رفته­است. برای اینکه عناصر مهم تاثیرگذار بر وطن دوستی برای حقیقت جویان آشکار­شود، در این مقاله، تاثیر ایدئولوژی ملی گرایی و دین مداری بر شعر وطنی شاعران این ادوار، با مراجعه به دیوان شعر آنان و آثار تحلیلی مرتبط با موضوع، مورد بررسی قرارگرفت. این پژوهش به روش کتابخانه­ای و تحلیلی بوده و نتیجه به­دست­آمده بیانگر این است:        مفهوم وطن در اندیشه شاعران دوره مشروطه با تاثیرپذیری از فرهنگ و مدنیت جهان غرب، ملی گرایی و ناسیونالیستی ­است و در جهان­بینی شاعران انقلاب اسلامی با الهام از آموزه­های دینی، اسلام­ وطنی است و  با پیوند فرهنگ ملی و دینی در انقلاب ­اسلامی، مفهوم ایرانی اسلامی و  تا حدودی ملی­گرایی و ناسیونالیستی نیز به­کار رفته است.

کلیدواژه ها:

مشروطه ، انقلاب اسلامی ، شعر وطنی ، ناسیونالیسم