ساخت های نحوی منفی (نفی) در گفتمان زنان خواستار طلاق بر پایه رویکرد ون دایک

ا انسان به خاطر ماهیت­اش موجودی است معناساز که با نشانه­های گفتمان مسلط به روال­های گفتمانی می­اندیشد. زبان به عنوان پدیده اجتماعی، آیینه تمام نمای ایدئولوژی کنشگران زبان است. زبان همواره حاوی باورها، عقاید و افکار گویندگان آن است. ایدئولوژی­ها در بطن زبان پنهان می­شوند و تبدیل به قراردادهای اجتماعی می­شوند. زنان خواستار طلاق نیز به عنوان کنشگران اجتماعی در عرصه دادگاه­های خانواده، برای اقناع و القاء ایدئولوژیک مخاطب از انواع راهبردها و ابزارهای زبانی در این کنش اجتماعی استفاده می­کنند. بنابراین، نوشته حاضر به ساخت­های منفی (نفی) در گفتمان زنان خواستار طلاق در دادگاه­های خانواده بر پایه نظریهجامعه– شناخت - گفتمان ون دایک (۲۰۰۶) پرداخته و حاصل ۶۰ جلسه حضور در مرکز مشاوره خانواده دادگاه عمومی و انقلاب شهر زاهدان و ثبت اظهارات ۴۵ زن خواستار طلاق ۱۵ تا ۴۰ ساله است. مقاله حاضر به شیوه استفاده زنان موردتحقیق از ساخت­های منفی برای بیان ایدئولوژیک خواسته­هایشان و راه­های اقناع قاضی می­پردازد و نتایج پژوهش نشان می­دهد که نمونه­های مورد مطالعه، از ساخت­های منفی، در راستای بزرگنمایی نکات مثبت خود ۵۸ درصد، منفی طرف مقابل ۸۰ درصد و کوچک نمایی نکات منفی خود ۱۷/۳ درصد استفاده می کنند. می­توان گفت بیشترین تلاش زنان خواستار طلاق، صرف برزگ­نمایی ویژگی­های منفی طرف مقابل می­گردد.

کلیدواژه ها:

زبان شناسی حقوقی ، تحلیل گفتمان انتقادی ، تحلیل گفتمان دادگاه ، الگوی ون دایک ، ساخت های منفی.