ساختاردهی به چالش های اخلاقی در علم شهروندان با استفاده از روش شناسی سیستم های نرم

علم شهروندان رویکردی نظام مند برای به کار گیری عموم مردم در اجرای پروژه ها است که از طریق جمع سپاری انجام میشود. در ایران نیز به مشارکت گرفتن عامه ی مردم در کشف علمی، تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها در دستور کار دولت قرار گرفته است. علم شهروندان به دلیل کثرت افراد مشارکت کننده، نیاز به توجه ویژه به مباحث اخلاقی دارد و به دلیل وجود بازیگران و ذی نفعان متعدد و تضاد منافع میان آنها نیاز به رویکردی سیستمی است تا ماهیت مسئله به درستی شناخته شود. این مطالعه با هدف درک بهتر چالش های اخلاقی مطرح در پروژه های علم شهروندان و جهت ساختاردهی به آن از روش شناسی سیستم های نرم استفاده کرده است. در این راستا با مرور ادبیات در زمینه علم شهروندان و جمع سپاری، چالش های اخلاقی شناسایی شدند و سپس با کمک خبرگان چالش های اخلاقی هر ذینفع شناسایی شد. چالش هایی مانند حفظ حریم خصوصی، رعایت حق مالکیت معنوی، بررسی صحت اطلاعات جمع آوری شده از سوی شهروندان، دسترسی به اطلاعات برای عامه ی مردم و اشتراک گذاری آنها، توجه به هنجارها و استانداردهای هر جامعه، عدم بهره کشی از شهروندان مشارکت کننده، بررسی تضاد منافع میان ذینفعان مختلف و توجه به نظرات افراد با قدرت نفوذ کمتر، از جمله چالش های اخلاقی است که نیاز به بررسی بیشتر، تعدیل و تغییر قانون و ارائه دستورالعمل دارد. در نهایت پیشنهاداتی برای غلبه بر این چالش ها ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

علم شهروندان ، جمع سپاری ، روش شناسی سیستم های نرم