کاربرد رویکرد بیلان جرمی در ارزیابی تغییرات تبادل آب های سطحی و زیرزمینی در زیرحوضه لنجانات

در سال های اخیر، استخراج بیش از حد آب از آبخوان ها در سراسر کشور، پایداری منابع آب زیرزمینی را تهدید کرده است. از این رو، شناخت ارتباط آب سطحی و آب زیرزمینی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه، براساس بیلان آب سطحی و جریان ماهانه چهار ایستگاه آب سنجی متوالی سد تنظیمی، پل زمانخان، پل کله و لنج واقع بر رودخانه زاینده رود، به ازای هر ماه، معادله ای برای خروجی هر بازه رودخانه استخراج شد. پارامترهای این معادله، بیانگر ارتباط خالص آب سطحی با جو و آبزیرزمینی است. داده ها به دو دوره زمانی بیست ساله ( 1353 تا 1372 و 1373 تا 1392 ) تقسیم و تبادل آب در دو دوره مقایسه شد. نتایج مطالعه سه بازه سد تنظیمی- پل زمان خان، پل زمانخان- پل کله و پل کله- لنج نشان داد که در بازه اول طی دو دوره زمانی، آب زیرزمینی به طور خالص تغذیه کننده آب سطحی بوده است. آب سطحی بازه انتهایی، در دوره زمانی اول تغذیه کننده آب زیرزمینی بوده؛ در حالی که در دوره زمانی دوم 1373-1392 در اکثر ماه ها به وسیله آب زیرزمینی تغذیه شده است. در خشکسالی شدید به جز بازه اول، دو بازه دیگر دچار کمبود آب شدند. یافته ها نشان داد که افزایش آب سطحی به وسیله آب زیرزمینی، اهمیت بالایی در تامین آب در شرایط خشکسالی دارد. براساس نتایج، روش ارایه شده، ابزار مناسبی در بررسی تبادل آب سطحی با آب زیرزمینی است.

کلیدواژه ها:

بیلان جرمی ، بازه رودخانه ، تبادل آب سطحی و آب زیرزمینی ، جریان ورودی و خروجی